اشتها در زمان‌های مختلف متفاوت است و تحت تاثیر عوامل زیادی از جمله میزان رشد کودک قرار می‌گیرد. بنابراین حتی در کودکانی که در سال اول عمر اشتهای خوبی هم داشته‌اند، در سال دوم زندگی به نظر می‌رسد که کودک اشتهای سابق را ندارد و والدین می‌گویند که اشتهای او کم شده است در صورتی که این کاهش اشتها، ناشی از کند شدن رشد، در این سن نسبت به سال قبل است.

 اگر چه ممکن است بین کودکان از نظر نوع و میزان دریافت مواد غذایی اختلاف زیادی وجود داشته باشد و گاهی اوقات از یک وعده تا وعده دیگر و یا از یک روز به روز دیگر فرق کند ولی تحقیقات نشان داده است که اکثر کودکان و حتی آنان که مقدار مواد غذایی متغیری دریافت می‌کنند، انرژی و مواد مغذی مورد نیاز خود را از یک غذای متعادل به دست می‌آورند.

 سایر عوامل مثل رفتار خانواده در زمینه دوست داشتن و یا دوست نداشتن غذا، عادت‌های نادرست مربوط به غذا و تغذیه، همه در سال اول و دوم زندگی کودک شکل گرفته و ادامه می‌یابند. در اینجا پدر و مادر به عنوان یک الگو نقش مهم ایفا می‌کنند. جو روانی مثبت یا منفی کودک که خانواده در زمان غذا خوردن او ایجاد می‌کند می‌تواند ناشی از شرایط روانی و یا نحوه تغذیه و برخورد افراد خانواده با یکدیگر باشد.

 عدم آگاهی و یا بی‌توجهی اعضای خانواده در مورد رفتارهای تغذیه‌ای کودک، همچنین محدودیت فرصت والدین به خصوص مادر، به ویژه اگر شاغل هم باشد می‌تواند در مشکلات تغذیه و کاهش اشتهای کودک موثر باشد و موجب شود که کودک ۱ تا ۲ ساله بعضی از غذاهایی را که قبلاً خوب می‌خورده دیگر نخورد. این بی‌ علاقگی مکن است ۱ تا ۲ هفته طول بکشد و گاه سال‌ها باقی بماند.

از طرف دیگر کودکان در این سن استقلال خود را نشان می‌دهند و می‌خواهند که خودشان غذا بخورند. هنوز هم دوست دارند ریخت و پاش کنند از انگشتان خود برای برداشتن غذا استفاده نمایند که این رفتار بخشی از مرحله تکاملی آنان است. کودکان ترجیح می‌دهند از غذاهایی استفاده کنند که مستقیماً آن را به دست می‌گیرند و یا در بشقابشان جستجو کرده و آن را بردارند. بسیاری اوقات تمایل نشان دادن به خوردن بعضی از غذاها و یا علاقه نشان دادن به غذاهایی که مناسب سنشان نیست و یا بازی کردن با غذا بیشتر به دلیل بازیگوشی و حس استقلال طلبی آنان است نه اینکه واقعاً به آن غذای خاص علاقه داشته و یا نسبت به بعضی غذاهای دیگر بی‌علاقه باشند.

 بنابراین پدر و مادر باید سعی کنند علت اینگونه رفتارهای کودکان را شناسایی نموده و حتی المقدور از آنها پیشگیری کنند تا با مشکلات کمتری هنگام غذا خوردن او روبرو شوند.

 غذای کودکان ۱ تا ۲ ساله باید کم حجم ولی مقوی و مناسب و شامل همه گروه‌های غذایی باشد مقدار غذای کودک می‌تواند بر حسب اشتهایی و افزایش یابد.

 نباید انتظار داشته باشیم کودکان مانند بزرگترها غذا بخورند چون ظرفیت معده آنها هنوز کوچک است. از طرف دیگر به دلیل اینکه حس کنجکاوی کودک جهت آشنا شدن با دنیای خارج، تاثیر زیادی بر اشتهای او می گذارد، این امر ایجاب می‌کند که وعده‌های غذایی‌اش ۵ تا ۶ بار در شبانه روز باشد که ۳ وعده آن وعده‌های اصلی است که باید مقوی و پر انرژی باشد. دو وعده آن نیز میان وعده است که باید مناسب و مکمل وعده‌های اصلی باشند.

 در این سن هنوز هم کودک با شیر مادر تغذیه می‌شود تا بخشی از انرژی و مواد مغذی مورد نیاز او از این طریق در اختیارش قرار گیرد.

دکتر مهین نظری عضو هیات علمی گروه آموزش بهداشت و ارتقا سلامت دانشکده بهداشت