پوکی استخوان بیماری مزمنی است که نیاز به مراقبت، پیگیری و درمان بلندمدت دارد. بسیاری از بیماران پس از شروع درمان، مصرف داروها را ناپیوسته انجام می‌دهند یا آن را زودتر از موعد قطع می‌کنند؛ در حالی‌که عدم تداوم درمان می‌تواند باعث افزایش خطر شکستگی و بازگشت سریع بیماری شود. مدیریت مؤثر پوکی استخوان یعنی پایش مداوم، درمان پیوسته و مراقبت همه‌جانبه.

پیگیری و ارزیابی منظم

پس از آغاز درمان، ارزیابی مداوم تراکم استخوان (با آزمون DEXA هر ۱۲ تا ۲۴ ماه) با تجویز پزشک و بررسی عوارض داروها ضروری است. پزشک بر اساس نتایج آزمایش‌ها، ممکن است نوع دارو یا دوز مصرفی را تغییر دهد تا اثر درمان حفظ شود. افراد باید هرگونه درد، ضعف یا تغییر حرکتی جدید را به پزشک اطلاع دهند. 

تداوم در مصرف داروها و مکمل‌ها

مصرف منظم داروهای ضدپوکی استخوان، کلسیم و ویتامین D با تجویز و توصیه پزشک نقش کلیدی در حفظ نتیجه درمان دارد. رژیم دارویی باید دقیقاً طبق دستور پزشک انجام شود؛ قطع ناگهانی یا مصرف غیرمنظم می‌تواند موجب کاهش سریع تراکم استخوان و افزایش احتمال شکستگی شود. 

اصلاح مداوم سبک زندگی

درمان مؤثر تنها به دارو محدود نمی‌شود؛ بلکه حفظ عادت‌های سالم باید همواره ادامه یابد: 

• فعالیت بدنی منظم و تمرینات تقویت عضله و تعادل
• تغذیه کافی و متعادل، با دریافت روزانه منابع کلسیم و ویتامین D  با تجویز پزشک
• پرهیز از دخانیات و الکل
• رعایت ایمنی محیط زندگی برای پیشگیری از سقوط

موفقیت درمان پوکی استخوان نیاز به همکاری بیمار و تیم سلامت دارد. پیگیری منظم با متخصص ارتوپدی، غدد یا پزشکی خانواده، پیگیری اثر داروها و پاسخ بدن، از مؤثرترین راه‌های حفظ سلامتی استخوان در طول زمان است. شرکت در برنامه‌های آموزشی و مشاوره تغذیه نیز به بیماران کمک می‌کند تا درمان خود را بهتر ادامه دهند. 

نقش خانواده در پشتیبانی درمانی

پشتیبانی خانواده، یادآوری مصرف داروها و تشویق فرد به فعالیت بدنی، در حفظ نظم درمانی بسیار مؤثر است. مراقبت خانوادگی بخشی مهم از فرآیند درمان پایدار محسوب می‌شود. 

پوکی استخوان بیماری قابل کنترل است، نه توقف‌ناپذیر. درمان آن باید پیوسته، علمی و با همکاری فعال فرد و تیم بهداشتی انجام شود. پایبندی به توصیه‌های پزشکی و سبک زندگی سالم، اساس حفظ سلامت استخوان‌ها در سراسر عمر است. 

دکتر لیلا قهرمانی – استاد گروه ارتقاء سلامت دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی شیراز