بسمه تعالی

دانشکده  بهداشت

گروه حشره شناسی پزشکی

******************************

نام درس:  مهندسی مبارزه با ناقلین                        تعداد واحد: 2 واحد

مقطع: کارشناسی  بهداشت محیط                                                 شماره درس:

پیش نیاز: پاتو بیولوژی                                          مدت زمان ارایه درس: 1 ترم (34 ساعت)

مسئول برنامه: گروه حشره شناسی پزشکی دانشکده بهداشت

اهداف کلی:

هدف کلی از ارائه این دوره آشنایی دانشجویان و افزایش دانش آنها نسبت به مفاهیم زیر است:  

-         مقدمه و معرفی مهندسی مبارزه با ناقلین

-         آفات، ناقلین، طبقه بندی و بیولوژی رده Aachinida

-         محلهای پرورش ناقلین مهم حشرات با دگردیسی کامل

-         بیولوژی و محلهای پرورش حشرات . دگردیسی ناقص

-         روشهای مختلف مبارزه با ناقلین

-         روشهای مهندسی مبارزه با ناقلین- بهسازی محیط و طبقه بندی آنها

-         بهسازی محیط: تعییر و اصلاح محیط ( Environmental Modification  ) معایب و مزایا

-         بهسازی محیط: تدابیر محیط (Environmental Manipulation  ) معایب و مزایا

-         روشهای مدیریت محیط: کاهش تماس انسان با ناقلین

-         زهکشی و انواع آن

-         کانالهای روباز، محاسبه، طراحی، انتخاب بهترین مقاطع، بهسازی شهرها، اقدامات ساختمان به منظور کاهش تماس با ناقلین، شیرهای آب جاری و استفاده از سیفونهای خودکار

-         اثر جمع آوری و دفع بهداشتی زباله ها در کنترل مگس، پشه خاکی، سوسک و جوندگان

اهداف اختصاصی

1- مقدمه و معرفی مهندسی مبارزه با ناقلین

دانشجو باید بتواند:

-         مفاهیم و ا جزا موضوع درسی را توضیح دهد.

-         دلائل استفاده از کلمه مهندسی را در موضوع درسی بیان کند.

-         با مثالی اهمیت مهندسی مبارزه با ناقلین را شرح دهد.

2- آفات و ناقلین، طبقه بندی و بیولوژی رده Arachnida

دانشجو باید بتواند:

-         آفات را تعریف و طبقه بندی کند.

-         تفاوت آفات و ناقلین را توضیح دهد.

-         بندپایان مهم پزشکی را لیست کند.

-         محلهای پرورش و بیولوژی بندپایان رده Arachnida را بیان کند.

3- بیولوژی محلهای پرورش حشرات با دگردیسی کامل

دانشجو باید بتواند:

-         انواع ناقلین مهم بادگردیسی کامل را طبقه بندی کند.

-         بیولوژی آنها را مختصر شرح دهد.

-         محلهای پرورش بالغ و مراحل نابالغ را توضیح دهد.

4- بیولوژِی و محلهای پرورش حشرات بادگردیسی ناقص

دانشجو باید بتواند:

-         انواع ناقلین مهم بادگردیسی ناقص را لیست کند.

-         بیولوژی آنها را بطور مختصر شرح دهد.

-         محلهای پرورش بالغ و مراحل نا بالغ را توضیح دهد.

5- روشهای مختلف مبارزه  با ناقلین

دانشجو باید بتواند:

-         انواع روشهای مختلف مبارزه با ناقلین را بیان کند.

-         معایب و مزایای  انواع روشها را توضیح دهد.

6- روشهای مهندسی مبارزه با ناقلین – بهسازی محیط و طبقه بندی آنها

دانشجو باید بتواند:

-         روش مبارزه بهسازی محیط را تعریف کند.

-         مدیریت محیط را تعریف کند.

-         انواع روشهای بهسازی محیط را با مثال طبقه بندی کند.

7- بهسازی محیط: تغییر و اصلاح محیط ( Environmental Modification  )

دانشجو باید بتواند:

        -  En.  Modification    را در مبارزه با ناقلین تعریف کند.

        -     انواع روشهای تغییر و اصلاح محیط را برای مراحل لارو و  بالغ توضیح دهد.

        -     با مثالهایی از ناقلین مختلف مفهوم استفاده از روشهای تغییر و اصلاح محیط را شرح دهد.

        -     در خصوص مبارزه با مالاریا و لیشمانیوز کاربرد این روش را توضیح دهد.

8- مدیریت محیط: تدابیر محیط (Environmental Manipulation  )

دانشجو باید بتواند:

       - En. Manipulation     را در مبارزه با ناقلین تعریف کند.

       -      با مثالهایی از ناقلین مختلف مفهوم استفاده از این روش را شرح دهد.

       -     در خصوص مبارزه با مالاریا و لیشیمانیوز کاربرد این روش را توضیح دهد.

9- روشهای مدیریت محیط- کاهش تماس انسان با ناقلین

دانشجو باید بتواند:

-         روشهای کاهش تماس انسان با ناقلین را توضیح دهد.

-         انوع راههای کنترل بیماریهای مالاریا و لیشیمانیوز را با استفاده از این روش  طبقه بندی کند.

-         کنترل بیماری های ناقل زاد را با مثال کاربردی از این روش را بیان کند.

10- کانالهای روباز، محاسبه، طراحی، انتخاب بهترین مقاطع

دانشجو باید بتواند:

-         انواع مقاطع کانالهای روباز را بیان کند.

-         با توجه به هدف مبارزه بهترین مقطع را تشخیص بدهد.

-         ناقل آبزی سرعت آب را برای از بین بردن ناقلین ابزی در کانالها تعیین کند.

-         بهترین شیب کانال را برای از بین بردن محیط مناسب ناقل محاسبه کند.

11- زهکشی و انواع آن

دانشجو باید بتواند:

-         زهکشی را تعریف کند.

-         انواع زهکشی زیرزمین، عمودی و زهکشی برای جاری کردن آبهای راکد را توضیح دهد.

-         معایب و مزایای هر نوع زهکشی را بداند.

-         عوامل تعیین کننده فاصله بین زهکشها را توضیح دهد.

12- اقدامات ساختمانی بمنظور کاهش تماس با ناقل

دانشجو باید بتواند:

-         راههای ورود ناقلین و جوندگان را به ساختمانها تعیین کند.

-         انواع توریهای مورد استفاده را لیست کند.

-         نوع توری مورد نیاز با توجه به نوع ناقل را تشخیص دهد.

-         Rat proof    کردن را شرح دهد.

-         راههای Rat proof کردن ساختمانها را توضیح دهد.

13- بهسازی شهرها شیرهای آب جاری و استفاده از سیفونها خودکار

دانشجو باید بتواند:

-         راههای بهسازی شهرها در مبارزه با ناقلین را بیان کند.

-         ارتباط بین شیرهای آب جاری و افزایش جمعیت ناقلین را توضیح دهد.

-         استفاده از سیفونهای خودکار برای جلوگیری از ورود ناقلین را شرح دهد.

14- اثر جمع آوری و دفع بهداشتی زباله ها در کنترل مگس، پشه خاکی، سوسک و جوندگان

دانشجو باید بتواند:

-         با توجه به بیولوژی مگس، سوسک و پشه خاکی اثر جمع آوری و دفع بهداشتی زباله را در کنترل انها توضیح دهد.

-         با توجه به آکولوری جوندگان اثر جمع آوری و دفع بهداشتی زباله در مبارزه با آنها را بیان کند.

-         انواع روشهای جمع آوری زباله را لیست کند.

-         انواع روشهای دفع بهداشتی زباله را طبقه بندی کند.

-         معایب و مزایای هر یک از روشهای جمع آوری و دفع بهداشتی زباله را بیان کند. پ

روش تدریس:

مطالب جلسات قبل به صورت پاسخ و پرسش ( کوئیز کتبی یا شفاهی ) در مدت حداکثر 15 دقیقه مرور می شود و سپس با استفاده از وسایل کمک آموزشی موضوع جلسه تدریس می شود.

شرایط اجراء:

امکانات آموزشی:

-         سالن آمفی تاتر مجهز به ویدئو پرژکتور

-         کلاس درسی مجهز به اورهد، پروژکتور و وایت برد

آموزش دهنده:

اعضاء هیات علمی گروه حشره شناسی پزشکی و مبارزه با ناقلین و بهداشت محیط ( دکتر محمد رضا فکورزیبا- مهندس امینی)

منابع اصلی درس:

1- حشره شناسی در پزشکی و بهداشت ترجمه دکتر مرتضی راعیم، انتشارات دانشگاه علوم پزشکی تهران

2- Medical insect and Arachnids" Lane and Cross

3- "Vector control" (WHO) San Rozendal 

4- کنترل ناقلین ترجمه کتاب Rozendal دکتر نورجاه و همکاران

5- مدیریت تلفیقی آفات ترجمه دکتر دین پرست و همکاران

6- "Malaria" vol, 1,2 : Wernsdorfer  

نحوه ارزشیابی:

-         ارزشیابی به صورت کوئیز های شفاهی و کتبی در طول دوره آموزشی و امتحان مید ترم و کتبی پایان ترم انجام میشود.

-         امتحان می ترم و کتبی پایان دوره به صورت پرسش های چند گزینه ای، کوتاه و انتخابی و بلند می باشد.

نحوه محاسبه نمره کل:

کوئیزها                          15%

میدترم                           30%

آزمون پایان ترم                55%

مقررات

-         حداقل نمره قبولی 10 از 20

-         دفعات مجاز غیبت 4 ساعت

جدول زمانبندی درس مهندسی مبارزه با ناقلین