پاسخ غیر معمول و بیش از حد سیستم ایمنی بدن در برابر برخی عوامل طبیعی را آلرژی می گویند.

 آلرژن یا همان محرک‌های بروز حساسیت به موادی گفته  می شود که بتوانند در افراد مستعد ایجاد پاسخ های آلرژیک نماید. مانند مواد شیمیایی، گرد و غبار، حتی نیش حشرات مانند زنبورها نیز می تواند واکنش آلرژیک ایجاد کند. در برخی افراد، آلرژی به مرور زمان برطرف می شود، اما در بعضی دیگر به مرور زمان وخیم تر خواهد شد.

در بدن بسیاری از افراد، علائم آلرژی زمانی بروز پیدا می‌کند که سیستم ایمنی آن‌ها به آلرژن‌ها واکنش غیرعادی نشان می‌دهد، این واکنش باعث تولید هیستامین شده و خطر بروز علائم آلرژی را افزایش می‌دهد.

واکنش‌های آلرژی در هر قسمت از بدن می‌توانند ایجاد شوند، مثلا اگر پوست بدن، چشم، مخاط بینی، بافت ریه وگوش با آلرژن‌ها، در تماس باشند، عکس‌العمل‌های متفاوتی مانند کهیر و خارش، سوزش و اشک، عطسه‌های مکرر همراه با آبریزش و گرفتگی بینی، تنگی نفس، خارش، گرفتگی گوش و التهاب سینوس ها، خستگی و عصبی شدن را ایجاد می‌کنند، شایع ترین علامت عطسه های مکرر است که برای مدت طولانی گریبانگیر بیماران می شود. این علائم فقط در زمان های خاصی از سال بروز پیدا می کنند. اصلی‌ترین دلیل بروز آلرژی فصلی، گرده درختان هستند که به آسانی با وزش نسیم پخش شده و به بروز علائم حساسیت فصل بهار کمک می‌کنند. درختان به طور کلی اوایل بهار شروع به گرده ‌افشانی می‌کنند، اما احتمال آن وجود دارد که با توجه به آب و هوا و نوع درخت این زمان کمی عقب‌تر یا جلوتر باشد. همچنین هاگ قارچ ها که در هوای مرطوب، محیط خیس و نمناک رشد می کنند نیز می تواند باعث بروز این علائم شود. معمولا" مردم عادی بدون هیچ مشکلی در این شرایط نفس می کشند. زمانی که فردی حساسیت فصلی دارد، دستگاه ایمنی بدن او طوری رفتار می کند که گویی آن ماده ی آلرژی زا برای بدن مضر است و همین امر منجر به ایجاد علائم می شود. آلرژن‌ها می‌توانند برخی مواد غذایی و گیاهی، آلاینده‌های هوا، گرد و غبار، گرده گل و گیاه، همچنین مواد شیمیایی مانند رنگ مو باشند. 

حساسیت بهاری ممکن است از نیمه‌های اسفندماه شروع شود و تا تابستان ادامه داشته باشد؛ بنابراین احتمال دارد که علائم آلرژی فصل بهار قبل و حتی پس از این فصل نیز احساس شود.

بهترین روش پیشگیری از بروز حساسیت فصلی، جلوگیری از استنشاق محرک‌های آلرژی مانند گرده گل‌ها، درختان و چمن‌ها، بوییدن عطرها و مصرف مواد غذایی محرک مثل ادویه‌ها، تخم مرغ، گوجه فرنگی و فست فودها است. بدین منظور لازم است کسانی که مبتلا به این عارضه هستند در زمان اوج گرده‌افشانی در منزل مانده و فعالیت‌هایی که نیازمند خروج از خانه هست را به حداقل برسانند. تا حد ممکن پنجره‌ها را بسته نگه داشته، از چوب‌های کهنه و کپک‌زده دوری کنند، موهای خود را روزانه شسته تا گرده‌های چسبیده به آن از بین برود، ملحفه ها را هفته‌ای یک بار بشویند و به منظور خشک کردن لباس‌های شسته شده حتی الامکان از خشک‌کن استفاده کنند. این افراد بایستی به محض ورود به منزل لباس های خود را تعویض کرده و بشویند. حداقل هفته‌ای یک بار منزل خود را جارو کرده و هنگام جارو کردن نیز از ماسک استفاده کنند. در بیرون از منزل نیز برای به حداقل رساندن تماس گرده گل با بدن، از کلاه و عینک آفتابی استفاده کنند.

یکی از مؤثرترین روش‌های خانگی مقابله با حساسیت فصل بهار شست‌ و شوی بینی و تخلیه کردن سینوس‌ها با استفاده از سرم نمکی است. شست‌ و شو به طور مستقیم مخاط و آلرژن‌ها را از بینی خارج می‌کند. بخور دادن نیز یکی دیگر از روش‌های خانگی درمان حساسیت بهاری است که با باز کردن مجاری بینی، به بهبود علائم آلرژی کمک می‌کند.

ژاله راستی عمادآبادی، کارشناس گروه بهداشت عمومی