پیشرفت فنّاوری لازمه زندگی مدرن می باشد. اگر چه این پیشرفت در جهت بهبود زندگی بشر صورت می‌گیرد، اما رشد بی رویه صنعتی شدن کشورها معضلاتی از جمله آلاینده‌های بسیاری را بر محیط‌ زیست و جوامع انسانی تحمیل می‌کند. در نتیجه مواجهه با آلاینده‌های زیست‌ محیطی، اثرات سوئی بر سلامت انسان بر جای می‌گذارد. یکی از این آلاینده‌ها، فتالاتها و ترکیبات وابسته آن می باشد.

مواجهه با فتالات : فتالات ها ترکیباتی روغنی شکل، بدون بو و بدون رنگ هستند که به آسانی تبخیر نمی­شوند. ترکیبات فتالات اغلب در شامپو ها، لوسیون ها، مواد آرایشی و بهداشتی، سایر محصولات مراقبت شخصی، عطر ها، مواد پلاستیکی مقاوم و انعطاف پذیر، کف پوش ها، بسته بندی های مواد غذایی، تجهیزات پزشکی و اسباب بازی کودکان استفاده شده اند. این ماده به دلیل نداشتن پیوند شیمیایی با مواد پلاستیکی و سایر ترکیبات به راحتی از این مواد جدا شده و از طریق تماس پوستی، بلع آب و غذای آلوده و استنشاق هوای آلوده وارد بدن انسان می شود.

اثرات سوء فتالات ها: مواجهه با این ترکیبات میزان ابتلا انسان به بیماری هایی از قبیل سندروم متابولیک (اختلال در  متابولیسم و سوخت و ساز مواد غذایی)، دیابت نوع 2، چاقی و بیماری های قلبی-عروقی (مانند فشار خون بالا، تصلب شریان و سکته قلبی) را افزایش می دهند. از طرفی چون کودکان میزان مواجهه بیشتری با این مواد دارند نسبت به این ترکیبات آسیب پذیر تر هستند.

پیشگیری از اثرات سوء فتالات ها: با توجه به اینکه فتالات ها به راحتی از طریق ادرار دفع می شوند، مناسب ترین راه کنترل این ترکیبات کاهش میزان مواجهه مکرر با آن ها می باشد، تا از تجمع این ترکیبات در بدن و به وجود آمدن اثرات سوء آن پیشگیری شود.

سعید رجبی (دانشجوی دکتری تخصصی مهندسی بهداشت محیط دانشکده بهداشت)