پاتوفیزیولوژی اختلالات خوردن

·       عوامل ژنتیکی:

جنس مؤنث مهمترین عامل خطرساز بالقوه برای ابتلا به اختلالات خوردن است که می تواند با عوامل زیستی  یا اجتماعی مرتبط باشد. از طرف دیگر بستگان فرد مبتلا به اختلالات خوردن، در طول عمرشان بیشتر از بستگان یک فرد عادی در معرض خطر ابتلا به اختلالات خوردن هستند.

·       عوامل زیستی:

درصدی از کالری دریافتی توسط فرد در مغز مصرف می شود و مغز وابستگی زیادی به گلوکز دارد. بر این اساس، بافت مغزی به شدت در مقابل تغذیه نامناسب آسیب پذیر است و تغذیه نامناسب می تواند روی عملکردهای مغزی و اشتها تأثیر منفی بگذارد. مطالعات اپیدمیولوژیک نشان داده اند که بیشتر اختلالات خوردن طی دوران نوجوانی ایجاد می شود. در این دوران که مغز از نظر تکاملی در مرحله بسیار مهمی قرار دارد، وجود سوء تغذیه می تواند روی سیر این اختلالات تأثیر منفی زیادی داشته باشد.

·       عوامل محیطی:

محیط نقش مهمی در پیدایش بعضی از اختلالات خوردن دارد. به طور مثال نشان داده شده است که مادران کودکانی که بعدها مبتلا به اختلالات خوردن می شوند، طی بارداری در معرض استرس بیشتری بوده اند. اتفاقات حین زایمان (مثل هماتوم سفال) یا زایمان زودرس، شانس بروز اختلالات خوردن را افزایش می دهد. برخی از عوامل محیطی مرتبط با اختلالات خوردن عبارت است از تجارب زیان بار عمومی مانند مورد بی توجهی قرار گرفتن از جانب دیگران، تجارب زیان بار مرتبط با غذا و وزن مانند رژیم گرفتن خانواده، چاقی، نظرات انتقادی خانواده یا دیگران نسبت به غذا خوردن و شکل بدن فرد یا فشارهای شغلی برای لاغر بودن. فرد در دوران پس از بلوغ بسیار آسیب پذیر است. تغییرات ناشی از بلوغ، پدیده های استرس زا و چالشهای اجتماعی و محیطی می توانند زمینه ساز اختلالات خوردن در فرد، طی این دوران شوند.

·       عوامل روانشناختی:

با وجود ارائه نظریه های روانشناختی مختلف به منظور توضیح چگونگی ایجاد و تداوم اختلالات خوردن، نظریه شناختی- رفتاری مؤثرترین نظریه در ایجاد درمانی مبتنی بر شواهد بوده است. بر اساس این نظریه، حساسیت بیش از حد روی غذا خوردن، شکل بدن و وزن، نقش محوری را در تداوم اختلالات خوردن بازی میکند.

روش های درمان اختلال بی اشتهایی عصبی

·       درمان روانشناختی و جسمانی (استفاده صحیح و به موقع درمان روانشناختی در کنار درمان های طبی)

·       درمان شناختی – رفتاری

·       خانواده درمانی

·       دارو درمانی

روش های درمان اختلال پرخوری

·       درمان روان شناختی تخصصی:

دو روش درمان شناختی _ رفتاری (CBT) و روان درمانی میان فردی (ITP) از روش های درمانی انتخابی بویژه برای بیمارانی که آسیب شناسی روانی مشخص تری دارند.

·       درمان دارویی:

داروهای متفاوتی از جمله داروهای ضدافسردگی، ضد چاقی، مهارکننده اختصاصی بازجذب سروتونین، مهارکننده لیپاز و ... مصرف می شود که بدیهی است مصرف این داروها نباید خودسرانه و بدون مشورت با پزشک باشد.

دکتر لیلا قهرمانی عضو هیئت علمی گروه ارتقا سلامت