بیماری ایدز یکی از اساسی ترین معضلات بهداشتی، اجتماعی، سیاسی، اقتصادی، روحی، روانی و... جوامع بشری میباشد.

پاندمی ایدز بزرگترین چالش قرن پس از جنگ جهانی دوم میباشد.  ایدز بیماری سندرمیک و نشان دهنده مراحل آخر ابتلا به ویروس نارسایی ایمنی انسان )اچ آی وی( است. میزان کشندگی نزد افراد مبتلایی که تحت درمان مؤثر ضد رتروویروسی قرار نمیگیرند بسیار زیاد است. عفونت اولیه با اچ آی وی به ایجاد یک پاسخ ایمنی سلولی و همورال نسبت به ویروس می انجامد که با دوره نهفتگی طولانی )متوسط10سال(  همراه است که بیمار طی آن معمولا بی علامت است.

ساختار ویروس

اچ آی وی یک ویروس پوششدار است به همین دلیل نسبت به عوامل فیزیکی حساس میباشد. اچ آی وی از خانواده رترو ویروس میباشد که باعث عفونت مزمن و بیماری در حیوانات میشود. ویروس آنزیم منحصر بفردی به نام ترانس کریپتاز معکوس دارد که اسید ریبونوکلئیک ویروسی را به DNA کپی برداری میکند و در نهایت وارد کروموزومهای سلول میزبان میشود. در این حالت اچ آی وی برای سالیان مداوم درون سلول زنده میماند. ویروس یک پوشش چربی دارد. بنابراین به خشک شدن، عوامل فیزیکی و ضد عفونی کننده ها بسیار حساس میباشد. اما ویروسها در محلولهای بیحس کننده موضعی و روی بخیه ها قدرت حیات خود را حفظ میکنند.

ویروس اچ آی وی چگونه وارد بدن میشود ؟

هر عامل بیماریزائی، بر حسب اینکه به کدام قسمت بدن علاقه داشته باشد از یک یا چند راه مخصوص به خود وارد بدن میشود. از آنجا که اچ آی وی میخواهد نهایتا به سلولهایی مثل گلبولهای سفید بدن دسترسی پیدا کند، پس باید از راهی وارد بدن شود که بتواند به راحتی به مقصد خود برسد . بخاطر داشته باشید که گلبولهای سفید بهترین محل زندگی این ویروس است. پس هر کجا که گلبول سفید وجود داشته باشد در صورتی که حاوی ویروس باشد میتواند باعث انتقال بیماری شود. نتیجه میگیریم اچ آی وی از طریق خون و ترشحات آلوده در صورتی میتواند وارد بدن انسان شود که به نوعی بتواند به گلبول سفید دسترسی پیدا کند به طور کلی راههای انتقال عبارتند از:

ü       خون و فرآوردههای خونی

ü       تماسهای جنسی محافظت نشده

ü       مادر به کودک

 با توجه به راههای انتقال همه افراد جامعه میتوانند در معرض خطر ابتلا به اچ آی وی باشند و این بیماری مخصوص هیچ گروه خاصی نیست اما با درنظر گرفتن راههای انتقال بیماری افراد ذیل بیش از سایرین در معرض خطر هستند:

ü       مصرف کنندگان تزریقی مواد مخدر.

ü       افرادی که روابط جنسی محافظت نشده با افراد مختلف ) همجنس یا جنس مخالف ( دارند.

ü       همسر یا شرکای جنسی افراد فوق الذکر.

دکتر جعفر حسن زاده عضو هیات علمی اپیدمیولوژی دانشکده بهداشت