دانشکده بهداشت شیراز
بررسی ارتباط بین آلاینده های هوا و تاثیر ورزش های تعادلی در منزل بر سقوط سالمندان
با افزایش امید به زندگی، کاهش باروری و کاهش مرگ و میر، جمعیت سالمندان در حال افزایش است؛ افزایش جمعیت سالمندان به یکی از جدی ترین چالش های جمعیتی در جهان تبدیل می شود.
یکی از مهمترین و شایع ترین چالش های دوران سالمندی سقوط است که علاوه بر آسیب های جسمی، بار روانی بالایی برای سالمندان دارد. سالانه از هر سه سالمند (افراد بالای 65 سال) یک نفر دچار سقوط میشود و در حال حاضر آسیب های ناشی از سقوط درصد قابل توجهی از هزینه های پزشکی را تشکیل می دهند. سقوط در بزرگسالان همراه با عواقب شدید برای فرد و هزینه های بالا برای سیستم های مراقبت های بهداشتی است، جدا از آسیب های جسمی، مانند شکستگی استخوان و آسیب های مغزی ضربه ای، عواقب روانشناختی مانند هراس از سقوط ممکن است در طولانی مدت به همان اندازه برای فرد مضر باشد. هراس از سقوط یک وضعیت روانی است که با نگرانی بیش از حد در مورد از دست دادن تعادل فرد همراه است. هراس از سقوط ممکن است منجر به اجتناب از انجام فعالیت های روزمره و اتخاذ رفتارهای بیش از حد محتاطانه شود. کاهش سطح فعالیت و کاهش عملکرد بدنی سالمندان خطر سقوط را افزایش می دهد که منجر به سقوط های مکرر، مشارکت اجتماعی کمتر و کیفیت پایین تر زندگی می شود.
از طرفی دیگر بار جهانی ارزیابی بیماری نشان می دهد که آلودگی هوا به بزرگترین مشکل بهداشت محیطی در جهان تبدیل شده و رتبه اول را در بین عوامل خطر محیطی برای اثرات نامطلوب بر سلامت دارد. اثرات آلودگی هوا بر سلامت انسان یک نگرانی جهانی به ویژه در جمعیت سالمندان به عنوان یک گروه حساس در جامعه است. افراد سالمند، به دلیل عواملی مانند شیوع بالای بیماریهای مزمن، کاهش مکانیسمهای حفاظتی فیزیولوژیکی و انزوای اجتماعی، در برابر اثرات نامطلوب بهداشتی دمای محیط و آلودگی هوا آسیب پذیرتر هستند. همچنین آلودگی هوای محیط ممکن است افراد را از انجام فعالیتهای بدنی منظم از طریق مکانیسمهای مختلفی منصرف کند. در حالیکه داشتن فعالیت های بدنی منظم به عنوان یک رفتار مهم ارتقاءدهنده سلامت سالمندان شناخته شده و از آن به عنوان ابزاری برای تداوم استقلال فردی و اجتماعی در افراد سالمند یاد میشود که اتفاقا میتواند باعث پیشگیری و به تأخیر انداختن وقوع سقوط، انواع بیماریهای مزمن و حتی مرگ و میر زودرس گردد، از این رو استراتژی ورزش در محیط منزل ممکن است راهکاری مناسب برای افرادی باشد که در مناطق جغرافیایی آلوده زندگی می کنند.
رابطه ی آلودگی هوا با بسیاری از بیماری ها تا کنون ثابت شده است اما بررسی اثر آلودگی هوا بر سقوط و هراس از سقوط و عدم تعادل کمتر مورد توجه قرار گرفته شده است.
مطالعات نشان داده اند که آلودگی هوا ممکن است با خطر سقوط یا پیامدهای سلامت مرتبط باشد. این امکان وجود دارد که قرار گرفتن در معرض آلودگی هوا به طور مستقیم و غیرمستقیم بر خطر آسیب ناشی از سقوط تأثیر بگذارد. سطوح بالای آلودگی هوا، به ویژه آلودگی ذرات ریز (PM2.5)، می تواند به طور مستقیم احتمال سقوط را به دلیل کاهش دید افزایش دهد. همچنین در مطالعه ای اثر آلاینده های هوا بر پوکی استخوان بررسی شد و نتایج نشان داد که ذرات معلق(PM10) به صورت غیر مستقیم با کاهش جذب ویتامینD، بر پوکی استخوان اثر دارد.
برای بررسی بیشتر این مسئله اثر آلودگی هوا بر اختلالات سقوط سالمندان استان خوزستان (شهرهای منتخب اهواز، آبادان و شوشتر) به عنوان یکی از آلوده ترین نقاط جهان سقوط بررسی شد. نتایج نشان دادند میانگین سالیانه آلاینده ی ذرات معلق(PM10 و PM2.5) در هر سه شهر بسیار بالاتر از حد مجاز رهنمود سازمان جهانی بهداشت بوده است و بیشترین میزان سقوط در فصل زمستان رخ داده است. از میان آلاینده ها، ذرات معلق (PM10 و PM2.5)و گوگرد دی اکسید(SO2) بر هراس از سقوط سالمندان نقش داشتند. همچنین انجام ورزش های تعادلی در منزل در مناطقی که آلودگی هوا کمتر است در کاهش هراس از سقوط موثر است. ضرورت توجه به اثر آلایندگی هوا بر سلامت سالمندان در این مطالعه تائید شد.
این مطلب از از پایاننامهی " الهه نسیمی" دانشجوی کارشناسی ارشد سلامت سالمندی به راهنمایی دکتر "عبدالرحیم اسداللهی" و با عنوان" بررسی ارتباط بین آلاینده های هوا و سقوط سالمندان و تاثیر ورزش های تعادلی در منزل بر کاهش سقوط آنها " استخراج گردیده است.