ارگونومی چیست؟ ارگونومی در عمل به مفهوم تطابق و سازگاری محیط کار، ابزار کار و شرایط کار با توانایی های جسمی و روانی انسان ها می باشد.

خوشبختانه به تازگی طراحان و کارشناسان توجه بیشتری به علم ارگونومی نشان می دهند. توجه آنها به ویژه به محلهای پرخطر یک خانه مانند آشپزخانه است که با هدف پیشگیری از صدمات و آسیبهای اسکلتی-عضلانی و به منظور افزایش بهره وری، کارایی و ایجاد راحتی با طراحی ارگونومیک ، کار در آشپزخانه را برای شمالذت بخش می کند نه دردناک!

نکاتی جهت طراحی ارگونومیک آشپزخانه:

äرعایت مثلث کار در آشپزخانه:

مثلث کار یک مثلث فرضی است که سه راس آن شامل سه منطقه کار اساسی “سینک ظرفشویی” ، “اجاق گاز” و “یخچال” می باشد. لازم به ذکر است در آشپزخانه های کوچک چیدمان این سه عنصر ممکن است به صورت خطی انجام شود. رابطه این سه عنصر در آشپزخانه بایستی به گونه ای باشد که نه آنقدر فاصله بین آنها زیاد باشد که موجب رفت و آمد طولانی شود و نه آنقدر کم و تنگاتنگ باشد که موجب تداخل و اختلال در مسیر رفت و آمد شود. بهترین شرایط زمانی است که محیط این مثلث بین 4.5 تا 6 متر باشد.

äرعایت اصول چیدمان در کابینت و قفسه ها:

- سعی کنید ارتفاع سطح میز کارتان را متناسب با ابعاد بدنی خود انتخاب کنید نه آنقدر ارتفاع میز کم باشد که مجبور باشید کمر را خم کنید و نه آنقدر بلند باشد که در حین کار شانه هایتان بالا آورده شود.

- آب چکان باید در ارتفاعی نصب شود که مساوی با ارتفاع چشم افراد باشد، در این حالت بالا بردن دست خسته کننده نخواهد بود.

سعی شود وسایلی که به آن مرتبا نیاز است در قفسه هایی چیده شوند که در سطح کمر ( 70 تا90 سانتی متر) قرار دارند تا لازم نباشد بدن مرتبط در شرایط فیزیکی نامناسب قرار گیرد.

تجهیزاتی که بندرت از آن استفاده می کنید را در قفسه های بالاتر که دسترسی سختر است، قرار دهید.

äنورپردازی آشپزخانه را با دقت بیشتری انجام دهید:

ä ابزار دستی ارگونومیک انتخاب کنید:

ابزار دستی موجود در آشپزخانه عمدتاً شامل: دستگیره و بدنه وسایلی چون رنده، هم زن، انواع چاقو، انواع قاشق، کارد و چنگال، انبر، پارچ، لیوان، و... می باشند. باید سعی شود ابزاری انتخاب شود که حالت طبیعی دست را حفظ کند. ابزاری مناسب کار شماست که دسته آن به گونه ای طراحی شده باشد که به جای سطح کوچکی از کف دست، با بخش وسیع تری از آن در تماس بوده و یا نیرو را به ناحیه بین انگشتان شست و سبابه منتقل کند و وضعیت طبیعی دست را حفظ کند.

تهیه کننده: معصومه پرمون کارشناس ارگونومی دانشکده بهداشت

زینب رسولی دانشجوی دکتری ارگونومی دانشکده بهداشت