یکی از بیماری‌ های انگلی‌ مشترک بین انسان‌ و حیوان‌ توکسوپلاسموزیس می‌باشد که‌ ایجاد عفونت‌ اولیه‌ آن‌، بدون‌ علائم‌ بالینی‌ است‌. این بیماری در پرندگان و پستانداران سراسر جهان یافت می شود. عامل ایجاد این بیماری توکسوپلاسما گوندی، یک پروتوزای داخل سلولی است که راه انتقال آن مدفوعی، دهانی بوده و از مدفوع گربه که حاوی تخم انگل آلوده است منتقل می‌شود. عامل بیماری ممکن است از طریق خوردن گوشت پخته نشده، انتقال خون، پیوند اعضا و از جفت به جنین انتقال یابد. نوع وخیم و حاد بیماری‌ با تب‌ و بزرگ شدن ‌غدد لنفاوی‌ همراه‌ می باشد. از نشانه های نوع وخیم بیماری که به ندرت دیده می شود علائم‌ مغزی‌، ذات‌ الریه‌، ابتلای‌ عمومی‌ ماهیچه‌ها و مرگ‌ می باشد. ابتلاء مادر باردار به عفونت اولیه در ابتدای‌حاملگی،‌ ممکن‌ است‌ باعث‌ مبتلا شدن جنین‌ به عفونت و مرگ جنین شوند و یا عوارضی از قبیل ضایعات‌ مغزی‌، بزرگی‌ یا کوچکی‌ جمجمه‌ ایجاد گردد. علائم‌ فوق‌ گاه در هنگام‌ تولدکاملا مشهود بوده یا درمدت‌ کوتاهی‌ بعد از تولد، شروع به ظاهرشدن ‌می نماید.

تظاهرات بالینی:

افرادی که به شکل خفیف این بیماری مبتلا می شوند، معمولا علائمی شبیه آنفلوانزا دارند. این علائم شامل تب، گلودرد، سردرد، درد عضلات و خستگی می باشد. غدد موجود در گردن، زیربغل و کشاله ران، ممکن است متورم شوند ولی دردی در آنها احساس نمی شود. در برخی از موارد این عفونت می تواند موجب تاری دید یا از دست رفتن موقت بینایی شود. در افرادی که تحت شیمی درمانی یا پرتودرمانی قرار می گیرند و افرادی که بر اثر HIV یا دیگر بیماری ها سیستم ایمنی بدنشان ضعیف شده است، ممکن است این بیماری باعث آسیب به مغز، چشم ها، قلب یا سایر اعضای بدنشان شود.

روش های انتقال بیماری توکسوپلاسموز:
فرم‌ اکتسابی‌: حدود 70 تا 80 درصد موارد این نوع،‌ بدون‌ نشانه ‌می‌باشد و در حدود 20 درصد موارد، علائمی مانند تورم‌ غدد لنفاوی‌ مخصوصا ‌در ناحیه‌ گردن‌، غدد تحت‌ فکی‌ و بناگوشی‌، تب‌، سردرد و دردهای ‌عضلانی‌ ظاهر می شود. گاهی علائمی مانند ضایعات‌ چشمی‌ نیز در این‌ موارد مشاهده‌ شده ‌است‌.
فرم‌ مادرزادی‌: اگر در سه‌ ماهه‌ اول‌ بارداری‌‌ مادر به توکسوپلاسموز مبتلا شود با عبور انگل‌ ازجفت‌ و رسیدن‌ به‌ جنین‌ در اغلب ‌موارد عوارض‌ وخیم‌ یا سقط جنین‌ ایجاد خواهد شد. عقب‌ ماندگی‌ ذهنی و تشنج‌ از علائم‌ مهم‌ توکسوپلاسموز‌ محسوب‌ می‌شوند.

عوارض بیماری توکسوپلاسموز:
وقتی‌ عفونت‌ توکسوپلاسموز در اوائل‌ بارداری‌ برای‌ زنان‌ باردار ایجاد شود، سقط‌، تولد نوزاد مرده، اختلالات‌ مزمن‌ مانند تشنج‌ و نقایص‌ تولد مثل کوری ‌و کری‌ در نوزاد به وجود می آید. ابتلا به عفونت در‌ اواسط‌ و اواخر بارداری‌ معمولاً اثرات‌ بدی‌ ندارد. در بیمارانی که مبتلا به نقص‌ سیستم ایمنی‌ هستند نیز عوارضی مانند آسیب‌ ریه‌ و قلب‌، التهاب‌ مغز ممکن است به وجود آید. اما‌ بیمارانی‌ که‌ مبتلا به نقص‌ ایمنی‌ نیستند، التهاب‌ ریه‌ یا مغز به‌ ندرت‌ ممکن‌ است‌ ایجاد گردد. التهاب‌ چشم‌ نیز برای کودکان‌ زیر 5 سال‌ ممکن‌ است‌ رخ دهد.

راه های متداول آلوده شدن افراد به توکسوپلاسموز:

وارد کردن دست ها در دهان بعد از تمیز کردن ظرف مدفوع گربه یا بعد از دست زدن به هر چیزی که با مدفوع گربه در تماس بوده است، خوردن گوشت خام یا نیم پز، نوشیدن شیر غیرپاستوریزه، تماس دهان با دست ها بعد از کار در باغچه یا بازی در محوطه ی ماسه بازی که مدفوع گربه یا دیگر گربه سانان در آن بوده است و بلعیدن تصادفی خاک آلوده موجود در زمین بازی.

پیشگیری‌ و کنترل‌:
1- تا جایی که امکان دارد گوشت‌ کبابی‌ و نیم‌ پز احشائی‌ پرندگان‌ مصرف نشود، همچنین غذاها وگوشت‌ در درجه‌ حرارت‌ 60 درجه‌ به طورکامل پخته شود.
2- گوشت‌ را باید در سرمای ‌18- درجه‌ سانتی‌ گراد به‌ مدت‌ 10 روز فریز یا منجمد کرد.

3- روزانه مدفوع‌ ‌گربه‌ها قبل‌ از آن که‌ تخم های انگل موجود در آن‌ آلوده‌کننده‌ شوند از طریق سوزاندن یا دفع عمیق از بین برود.
4- زنان‌ باردار باید از تماس‌ با گربه‌هایی‌ که‌ ممکن است ناقل بیماری باشند، اجتناب کرده همچنین از انجام کارهای‌ باغبانی‌ پرهیز نمایند و یا هنگام کار دستکش بپوشند.

5- پس‌ از تماس‌ دست ها با گوشت‌ خام‌ و یا باغبانی‌ در محل‌ هایی‌که‌ ممکن است آب‌ آن‌ محل،‌ آلوده‌ به‌ مدفوع‌ گربه‌ها باشد شستشوی‌ دست ها الزامی می باشد.
6- غذاها را باید از دسترس‌حیوانات‌ مخصوصا گربه دور نگهداشت‌.
7- پس از کارکردن‌ در مزرعه‌ و باغ حتما باید دست ها را با آب صابون به خوبی شسته شوند‌.
8- سبزی ها و میوه ‌ها باید به طور کامل شستشو و ضد عفونی شوند.
9- از تماس‌ با خون‌ و وسائل‌ پزشکی‌ آلوده‌ به‌ خون باید خودداری کرد‌.
10- خون‌های‌ اهدائی‌ باید از نظر آلودگی‌ به‌ توکسوپلاسموز آزمایش شوند.

نکات مهم برای افرادی که گربه خانگی دارند:

1-بعد از نوازش، شانه زدن موی گربه یا لیسیده شدن توسط گربه، دست های خود را بشوئید.

2- گربه خود را در داخل خانه نگه داشته و هر روز جعبه مدفوع گربه را تمیز کنید.

3- مدفوع گربه را درکیسه پلاستیکی انداخته و آن را در زباله ها قرار دهید.

4- در جعبه مدفوع گربه، کود نریزید و آن را از نزدیکی باغچه دور کنید.

5- به گربه خود گوشت خام یا نیم پز ندهید. او را با غذاهای کنسرو شده و خشک تجاری تغذیه کنید.

6- در صورت مشاهده هرگونه نشانه ی بیماری در گربه خود، به دام پزشک مراجعه کنید.
درمان توکسوپلاسموز:
شرح‌ حال‌ طبی‌، معاینه‌ فیزیکی‌ و بررسی‌های‌ آزمایشگاهی‌ خون‌ به تشخیص‌ عفونت‌ کمک می کند. برای‌ فرد سالم‌، غیرباردار و بدون‌ علامت‌ معمولا درمان‌ لازم‌ نیست‌. برای‌ کودکان زیر 5 سال‌ داروهایی‌ تجویز می‌گردد تا از عوارض‌ چشمی‌ که ممکن است بعدها بروز کند پیشگیری‌ شود. بهتر است زنان باردار تحت نظر پزشک معالج خود باشند. افراد بیمار مبتلا به نقص‌ سیستم ایمنی‌ و نوزادان نیز معمولا با مصرف دارو درمان می شوند.