گاها اولین و آخرین پرسش آماری که پژوهشگران با آن مواجه‌اند تعیین حجم نمونه می باشد. بسیاری از اوقات مناسب نبودن اندازه نمونه، از دلایل اصلی منتشر نشدن نتایج تحقیق می‌باشد زیرا حجم نمونه بر دقت و اعتبار نتایج پژوهش اثرگذار است.

 

مفهوم حجم نمونه

متناسب بودن تعداد نمونه گرفته شده برای پاسخ به هدف مورد نظر با توجه به خطاهایی که می پذیریم.

در صورتی که اندازه نمونه کوچک باشد نتایج حاصل ممکن است از اعتبار کافی برای تعمیم و به کارگیری آنها در بالین برخوردار نباشد. از طرفی دیگر بیش از حد نیاز بودن اندازه نمونه همواره نقطه قوت مطالعه به شمار نمی‌آید. زیرا که باعث از دست دادن منابع مالی، صرف وقت بیش از اندازه و ... می‌شود که این خود مغایر با اخلاق در پژوهش می‌باشد.

در تعیین حجم نمونه برای انواع مطالعات با خطاهایی مواجه می شویم که باید لحاظ کنیم:

خطای نوع اول: اگر فرضیه صفر درست به اشتباه رد شود. احتمال خطای نوع اول را با α نشان می دهند.

خطای نوع دوم: اگر فرضیه صفر نادرست به اشتباه پذیرفته شود. احتمال خطای نوع دوم را با β نشان می دهند.

توان آزمون: احتمال رد کردن فرضیه صفر نادرست که برابر با 1-β است.

به‌طور معمول با کنترل کردن هر دو نوع خطا نوع اول و دوم حجم نمونه تعیین می‌شود.

فاکتور های موثر در تعیین حجم نمونه:

امکانات موجود(هزینه)

مسائل اخلاقی

خطاهای آماری مورد قبول

مفهوم دقت در تخمین مطالعات

مفهوم میزان اثر(effect size)

جهت تعیین حجم نمونه در مطالعات مورد-شاهدی برای مقایسه دو نسبت یا دو میانگین باید مفروضات زیر را داشته باشیم:

– سطح اطمینان

– توان آزمون )قدرت پیدا کردن اختلاف بین دو گروه(

– درصد )انحراف معیار(  مواجهه در گروه شاهد

– درصد )انحراف معیار(  مواجهه در گروه مورد

– حداقل اختلاف قابل توجه از نظر محقق

این مطلب از جلسه ژورنال کلاب "اندیشه حامدی" دانشجوی دکتری تخصصی اپیدمیولوژی با عنوان" تعیین حجم نمونه در مطالعات مورد-شاهدی" استخراج گردیده است.