تغییرات لازم در رژیم غذایی بیمار کلیوی

برنامه غذایی مشخص و ثابتی در مورد همه بیماری‌های کلیه برای همه افراد وجود ندارد.

به گزارش روابط عمومی دانشکده بهداشت، اینکه شما می‌توانید چه غذایی بخورید و چه غذایی نمی‌‌توانید بخورید بسته به زمان و میزان عملکرد کلیه‌های شما و نیز برخی فاکتورهای دیگر دارد و البته شما باید رژیم‌های قبلی‌تان را در مورد بیماری‌های زمینه‌ای از قبیل دیابت و فشارخون و یا بیماری قلبی ادامه دهید.
بیمارانی که نارسایی کلیه دارند، نیاز است که مقدار دریافت خود از پروتئین، سدیم، پتاسیم، فسفر و کلسیم را کنترل نمایند. اگر بیماری کلیوی شما بدتر شود، ممکن است نیاز باشد برخی مواد مغذی دیگر را هم محدود کنید، که این محدودیت‌ها می‌تواند بر پایه نتایج آزمایشات بیمار باشد.

چرایی نیاز به کنترل میزان دریافت مواد مغذی

مصرف مقدار مناسب و صحیح از پروتئین، سدیم، پتاسیم و فسفر می‌تواند به کنترل تجمع مواد زاید و مایعات در خون شما کمک کند. چرا که کلیه‌های شما نمی‌تواند مواد زاید و مایعات اضافی را از بدن شما دفع کند..

چرا تغذیه مهم است؟                                                                                                 

تغذیه خوب می‌تواند به شما در این زمینه‌ها کمک کند:

ü       نیازهای شما را برای فعالیت‌های روزانه تامین می‌کند.

ü        از تحلیل عضلانی و عفونت پیشگیری می‌کند.

ü       باعث نگهداشت وزن سلامتی می‌شود.

ü        پیشرفت بیماری کلیوی را کندتر می‌کند.

پایه و اساس تغذیه خوب

یک رژیم غذایی متعادل می‌تواند روزانه مقدار مناسب و صحیحی از پروتئین، کالری، ویتامین و مواد معدنی را برای شما تامین کند. مصرف رژیم غذایی سالم، داشتن فعالیت فیزیکی مناسب در کنار دریافت داروهای تجویزی در بهبودی شما بسیار موثر است. در ادامه به پاسخ سوال بیماران کلیوی چه بخورند، بیشتر می‌پردازیم.

• پروتئین :

بدن شما به پروتئین نیاز دارد. نیاز به پروتئین برای ساختن ماهیچه،بازسازی بافت‌ها، مقابله با عفونت و .. می‌باشد. اگر شما نارسایی کلیه دارید، نیاز است که مقدار دریافت پروتئین رژیم غذایی‌تان را مانیتور کنید.

دریافت پروتئین اضافی می‌تواند منجر به تولید و تجمع مواد زاید در خون شما شود، که کلیه‌های شما قادر به دفع آن از بدن نمی‌باشند. اما مهم است که همه بیماران کلیوی مقدار صحیح و مناسبی از پروتئین را روزانه دریافت نمایند.

محدودیت دریافت پروتئین توسط متخصص تغذیه بر اساس وزن و سایز بدن، میزان مشکل کلیوی، مقدار پروتیین دفع شده در ادرار و … محاصبه می‌شود. پروتئین دریافتی الزاما نباید خیلی کم باشد، چرا که می‌تواند مشکلات ثانویه ایجاد نماید. متخصص تغذیه می‌تواند در مورد دریافت مقدار پروتئین مورد نیاز شما برنامه‌ریزی نماید.

• سدیم :

کلیه سالم می‌تواند مقدار سدیم را در بدن شما به خوبی کنترل کند. اگر کلیه شما خوب کار نکند، مصرف سدیم اضافی می‌تواند منجر به تجمع مایعات در بدن، ورم، بالارفتن فشارخون و فشار مازاد بر قلب شما شود. نیاز است مصرف سدیم در نارسایی کلیه محدود شود. متخصص تغذیه می‌تواند در مورد مقدار دقیق سدیم مورد نیاز شما تصمیم‌گیری کند.

• فسفر :

زمانیکه عملکرد کلیه شما کم می‌شود، فسفر اضافه می‌تواند در خون تجمع پیدا کند. سطح بالای فسفر منجر به ضعیف شدن استخوان می‌شود. متخصصین تغذیه به شما لیستی از غذاهای غنی از فسفر ارایه می‌دهند که نیاز است مصرف آنها محدود شود.

• پتاسیم :

پتاسیم در عملکرد ماهیچه‌ها از جمله ماهیچه‌های قلب، نقش دارد. مقدار پتاسیم خیلی کم یا خیلی زیاد در خون بسیار خطرناک است. مقدار پتاسیم مورد نیاز شما بسته به عملکرد کلیه شما و داروهایی که مصرف می‌کنید، متفاوت است. نیاز است که متخصص تغذیه در مورد مقدار پتاسیم مورد نیاز شما در یک روز تصمیم‌گیری نماید.

• کلسیم :

منابع غذایی کلسیم اغلب منابع خوبی از فسفر هم هستند. درصورتیکه نیاز به محدود سازی کلسیم باشد، باید متخصص تغذیه این موضوع را به اطلاع شما برساند. قبل از مصرف هر نوع مکمل ویتامین D یا کلسیم با متخصص تغذیه خود مشورت نمایید.

تغییر رژیم غذایی بیماران کلیوی:

خوردن و آشامیدن می‌تواند کلیه شما را تحت تاثیر قرار دهد بنابراین بهتر است به نکات زیر توجه کنید:

ü       موادی را انتخاب کنید که نمک و سدیم کمتری دارند

ü       مواد غذایی تازه مصرف کنید زیرا در غذاهای بسته بندی شده، سدیم زیادی وجود دارد

ü       از گیاهان پودر شده و ادویه های کم ضررتر به‌جای نمک استفاده کنید

ü       پس از طبخ غذا و به هنگام مصرف دوباره به آن نمک اضافه نکنید

ü       نان مصرفی باید کم‌نمک و تهیه شده از آردهای سبوس‌دار باشد

ü       دریافت مواد غذایی پرپروتئین باعث افزایش کارکرد کلیه و تشدید بیماری می‌شود

ü       حتما در خصوص مصرف مواد پروتئینی با پزشک خود مشورت کنید

ü       غذاهایی را انتخاب کنید که برای قلب شما مفید است

ü       برای طبخ مواد غذایی از مقدار کمی روغن زیتون به‌جای کره و روغن های دیگر استفاده کنید

 بعد از این‌که بدن شما از غذاهای مصرفی‌تان پروتئین را جذب کرد، ضایعاتی به عنوان اوره از آن‌ها ساخته می‌شود و در بیماری کلیه بدن شما نمی‌تواند اوره را جذب کند در نتیجه بیماران کلیوی اغلب از نظر دریافت پروتئین محدودیت دارند و باید پروتئین دریافتی‌شان در سطح خاصی تنظیم شود تا میزان اوره بدنشان کاهش یابد

برهمین اساس بیماران کلیوی باید فسفر دریافتی خود را محدود کنند ، زیرا مقادیر بالای فسفر در بدن آن‌ها زمینه را برای ابتلا به بیماری‌های قلبی فراهم می کند.

غذاهای حاوی فسفر بالا: شیر و ماست، پنیر، انواع گوشت، حبوبات و دانه های روغنی.

در برخی بیماران به ویژه آن هایی که دیالیز می شوند ممکن است میزان پتاسیم افزایش یابد که خطرناک است.
برای تنظیم این ماده معدنی هر بیمار حتما باید با پزشک خود مشورت و روش مناسبی را از وی دریافت کند.

- حبوبات: مانند نخود، عدس و لوبیا) حاوی مقدار زیادی پتاسیم هستند و بهتر است به شکل محدود مصرف شوند.

- سبزی‌ها و میوه‌ها حاوی مقدار زیادی پتاسیم هستند اما به دلیل دارا بودن بسیاری از مواد مغذی ضروری برای بدن، باید به مقدار متناسب از انواع کم ‌پتاسیم آن ها استفاده کرد. پختن سبزی‌ها سبب بالا رفتن مقدار پتاسیم قابل جذب آن‌ها می‌شود بنابراین بهتر است سبزی‌ها به شکل خام مصرف شود.

تهیه کننده : دکتر عبدالرحیم اسداللهی هیات علمی گروه آموزش بهداشت

برای دیدن پمفلت اینجا کلیک نمایید .