دیابت چیست؟

بدن ما سوخت مورد نیاز برای تولید انرژی را از مواد غذایی به دست می آورد. این مواد در بدن نهایتاً به یک قند ساده به‌ نام گلوکز تبدیل می‌شوند. گلوکز پس از ورود به جریان خون و سپس سلول ها برای تولید انرژی مورد استفاده قرار می گیرد. درصورتی که قند نتواند وارد سلول ها شده و درخون باقی بماند، قند خون افزایش می یابد. این بیماری زمانی به وجود می آید که لوزالمعده انسولین کافی تولید نمی کند یا بدن به طور موثر از انسولین تولید شده نمی تواند استفاده کند. انسولین هورمونی است که از غده لوزالمعده (پانکراس) ترشح می‌شود. این ماده کلیدی، موجب ورود قند به سلول ها می‌شود تا قند برای تأمین انرژی مورد استفاده قرار گیرد یا برای مصارف بعدی ذخیره گردد. بدون وجود انسولین، قند نمی‌تواند از جریان خون خارج و وارد سلول ها شود.

دیابت نوع 1 وابسته به انسولین یا دیابت دوران کودکی است که با تولید ناکافی انسولین در بدن مشخص می شود و کنترل آن با تزریق روزانه انسولین امکان پذیر است. علت دیابت نوع 1 شناخته شده نیست و در حال حاضر نمی توان از آن پیشگیری کرد. علائم این بیماری شامل، پرادراری، پرنوشی، پرخوری، کاهش وزن، تغییرات بینایی و خستگی است. این علائم ممکن است به طور ناگهانی رخ دهد.

دیابت نوع 2 غیروابسته به انسولین یا دیابت بزرگسالی و تا حد زیادی نتیجه اضافه وزن، چاقی و عدم فعالیت بدنی است. علائم آن نیز شبیه نوع یک ولی خفیف تر می باشد.

دیابت بارداری نوع دیگری از دیابت است که در دوران بارداری ایجاد می شود زنان مبتلا به دیابت بارداری در معرض خطر ابتلا به دیابت نوع 2 در سال های بعد هستند. تشخیص دیابت حاملگی معمولا از طریق غربالگری دوران بارداری امکان پذیر است.

دیابت و ویروس کرونا

احتمال ابتلا به کوید-19 در افراد دچار دیابت بیشتر از مردم عادی نیست. بلکه مشکلی که افراد مبتلا به دیابت با آن روبه­‌رو هستند، پیامدها و عوارض شدیدتر  ناشی از ابتلا به این ویروس است، هرچه تعداد بیماری­‌های زمینه ای یک فرد بیشتر باشد احتمال بروز علائم شدیدتر در اثر ابتلا به کوید-19 بیشتر می‌­شود. اگر دیابت به­‌خوبی کنترل شده باشد، خطر این­که فرد در اثر ابتلا به کوید-19 علائم حاد را تجربه کند، به‌­اندازه­‌ی دیگر افراد عادی است. اگر دیابت کنترل نشود و شاهد نوسان قندخون باشیم، فرد در معرض مشکلات ناشی از دیابت قرار می­‌گیرد. وجود سایر بیماری های زمینه ای همراه با دیابت، به دلیل کاهش مقاومت بدن در مبارزه با عفونت ها می تواند علائم شدیدتری را در اثر ابتلا به کوید-19 ایجاد کند.

به­‌گفته­‌ی فدراسیون بین­‌المللی دیابت، معالجه‌­ی بیماری های واگیردار در افراد دچار دیابت به­‌علت نوسان گلوکز خون و عوارض احتمالی ناشی از دیابت، دشوارتر است به دلیل این که سیستم ایمنی تحلیل رفته، مبارزه با ویروس دشوارتر و احتمالا دوره­‌ی نقاهت طولانی‌­تر می­‌شود. همچنین ممکن است ویروس در شرایط بالا بودن گلوکز خون رشد بیشتری داشته باشد.

بیماری کووید 19 می‌تواند با افزایش فشارخون، شرایط بی‌آبی (دهیدراتاسیون) را به وجود آورد. بنابراین به میزان کافی آب بنوشید و فشار خون خود را اندازه گرفته و به پزشک اطلاع دهید. قند خون خود را به طور مرتب بررسی کرده و اگر بالاتر از 250 میلی گرم در دسی لیتر بود، ممکن است در معرض کتواسیدوزیس باشید. شرایطی که بدن با سوزاندن چربی برای تولید انرژی، مقدار بسیار زیادی کتون می‌سازد که ممکن است برای بدن سمی باشد. مهم است که در زمان ابتلا به کرونا میزان کتون‌ در خون کم باشد.

از آن جایی‌که استرس باعث افزایش قند خون می‌شود، با انجام دادن کارهای مفرح، نفس عمیق کشیدن یا صحبت کردن با یک دوست استرس خود را کنترل کنید. به میزان کافی بخوابید، در حد توان ورزش کرده و برای ارتباط با دوستان یا خانواده از تکنولوژی استفاده کنید. باید خاطر نشان کرد که در برهه‌ای خاص از زندگی‌مان قرار داریم و اوضاع همیشه به همین منوال باقی نخواهد ماند.

شستشوی مرتب دست­‌ها و پوشاندن دهان هنگام عطسه و سرفه با آرنج یا دستمال و استفاده از ماسک برای بیماران مبتلا به دیابت ضروری بوده زیرا کنترل دیابت در شرایط یک عفونت ویروسی آسان نیست و یک فرد مبتلا به دیابت باید برای پیشگیری از ابتلا به آن، تلاش و برنامه ریزی کند.

تهیه کننده کننده: ژاله راستی عمادآبادی کارشناس گروه بهداشت عمومی