سرطان پستان شایع ترین سرطان در زنان و دومین علت مرگ و میر ناشی از سرطان در زنان می باشد.

به گزارش روابط عمومی دانشکده بهداشت، این بیماری ممکن است در آقایان نیز مشاهده شود. سرطان پستان، ناشی از رشد سلول های غیرطبیعی در پستان است که منجر به ایجاد توده یا اصطلاحا" غده در این عضو می شود که می تواند به سایر قسمت های بدن گسترش پیدا کند. این بیماری درصورت تشخیص زودرس و اقدام به موقع قابل درمان است. زنان معمولا" هنگامی متوجه این سرطان می شوند که بیماری در مراحل پیشرفته ای قرار دارد و درمان تاثیر زیادی ندارد؛ بنابراین تشخیص زودرس سرطان پستان از اهمیت زیادی برخوردار است. زنان از دوران بلوغ در معرض خطر ابتلا به این سرطان قرار می گیرند و با افزایش سن خطر ابتلا نیز افزایش می یابد. مهم ترین عوامل خطرزا شامل بالا رفتن سن، سابقه ی ابتلای قبلی به سرطان در یک پستان، سابقه ی ابتلا فامیلی به سرطان پستان (خواهر، مادر، دختر، عمه، خاله) به خصوص اگر بیماری آن ها در دو پستان باشد یا قبل از یائسگی بروز کرده باشد، زنانی که بچه دار نشده اند یا پس از 30 سالگی بچه دار شده اند، شروع عادت ماهیانه در سنین کم (کمتر از 12 سال) و یائسگی در سنین زیاد (بیشتر از 55 سال)، چاقی و مصرف زیاد چربی، سابقه ی ابتلای قبلی به سرطان در سایر قسمت های بدن مانند سرطان رحم، تخمدان، روده های بزرگ و ...)، سابقه ی وجود بیماری های خوش خیم پستان، مصرف الکل و تماس با اشعه است. سرطان پستان به صورت یک توده منفرد و یک طرفه می تواند در هر قسمتی از پستان به وجود آید؛ اما شایع ترین محل آن ربع فوقانی خارجی پستان است که بیشترین حجم از بافت پستانی را در خود جای داده است. توده معمولا" بدون درد، غیرحساس، سفت، بدشکل و غیرمتحرک بوده (در بعضی از زنان هیچ علامتی نداشته و هیچ توده ای لمس نمی شود، اما ماموگرافی غیرطبیعی دارند). در موارد پیشرفته ممکن است نوک سینه فرو رفته و پوست آن مثل پرتقال شده و یا ترشحات غیرعادی (خون آلود) از نوک پستان خارج شود. تشخیص سرطان پستان در مراحل اولیه بسیار مهم است و برای تشخیص زودرس سرطان پستان می توان از ماموگرافی، معاینه توسط پرسنل بهداشتی درمانی و همچنین معاینه توسط خود فرد استفاده نمود. هدف اصلی ماموگرافی غربالگری زنان بدون علائم سرطان برای کمک به کشف سرطان پستان در مرحله ی زودرس است. غربالگری ماموگرافی در زنان 40 ساله یا مسن تر مرگ و میر ناشی از سرطان پستان را کاهش می دهد. معاینه بالینی پستان باید در فواصل 12-6 ماه انجام شود. تنها پزشک است که می تواند ماهیت و نوع یک ضایعه را تشخیص دهد. بهترین راه دفاع و مقابله با سرطان پستان معاینه ی ماهیانه پستان توسط خود فرد می باشد. معاینه ی ماهیانه برای هر زن در هر سنی لازم است. این معاینه هزینه ی اقتصادی ندارد و در هر ماه فقط 10 دقیقه وقت برای انجام آن لازم است. فرد با انجام خودآزمایی ماهیانه به صورت مرتب با خصوصیات پستان خود آشنا شده و در صورت بروز هرگونه تغییر، آن را در مراحل اولیه تشخیص خواهد داد. همه خانم ها باید از 20 سالگی خودآزمایی پستان را انجام دهند. بهترین زمان برای انجام خودآزمایی ماهیانه پستان، 2 الی 3 روز پس از قطع خونریزی عادت ماهیانه است. در دوران یائسگی، حاملگی و شیردهی معاینه را در روز اول هر ماه یا هر روز دلخواه دیگر می توان انجام داد. به هیچ وجه نباید هنگام حاملگی یا شیردهی خودآزمایی پستان را متوقف کرد. خانم ها می توانند با آموزشی ساده معاینه ی پستان را یاد بگیرند و علائم مشکوک را تشخیص دهند.

تهیه کننده: لیلا مرادی کارشناس گروه بهداشت عمومی

منابع:

- راهنمای جامع بیماری های پستان، ماندانا ابراهیمی و همکاران، تهران: سازمان انتشارات، جهاد دانشگاهی علوم پزشکی، چاپ اول، 1389

- راهنمای آموزشی خودآزمایی پستان، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، ایرج حریرچی و همکاران، تهران: جهاد دانشگاهی علوم پزشکی، مرکز بیماری های پستان، 1386

- بیماری های پستان: معاینه بالینی و روش های تشخیصی (ویژه پزشکان و کارشناسان مراکز بهداشتی درمانی)، مهراندخت عابدینی و همکاران، تهران: مضراب، چاپ اول، 1389

پایان خبر/

فریبا برزگری مدیر روابط عمومی دانشکده