جلسه دفاع از پایان نامه دانشجوی کارشناسی ارشد «مهندس مجتبی کشاورز» با عنوان «شناسایی و ارزیابی عوامل استرس‌زای روانی – اجتماعی مرتبط با سامانه کار و ارائه راهکار کنترلی مبتنی بر رویکرد ارگونومی مشارکتی در شرکت گاز آذربایجان شرقی» به راهنمایی دکتر «حمیدرضا مکرمی» در سالن مرکز کنفرانس دانشکده بهداشت برگزار گردید.

یکی از مهمترین نگرانی‌های سازمان‌های موفق، شناسایی دقیق و کنترل عوامل استرس زا‌‌های روانی-اجتماعی و کاهش منابع مرتبط با استرس در محل کار است. این فرایند به ویژه در صنایع با خطرات ایمنی بالا، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. هدف از مطالعه حاضر شناسایی و ارزیابی عوامل ریسک روانی اجتماعی مربوط به سامانه کار و ارائه راه‌حل‌های کنترلی مبتنی بر رویکرد ارگونومی مشارکتی، در شرکت گاز استان آذربایجان شرقی بود. این مطالعه در سه فاز و در دو بخش کیفی و کمی انجام شد.

 در فاز اول، پرسشنامه‌های استاندارد عوامل روانی مرتبط با کار موجود جمع آوری شد. سپس بر اساس اصول ماکروارگونومومی و مدل سامانه کار و با استفاده از روش کیفی تحلیل محتوای جهت‌دار، مهمترین حیطه‌های عوامل ریسک روانی-اجتماعی مرتبط با هر یک از اجزای سامانه کار شامل سازمان، وظیفه، محیط، افراد و ابزار و فناوری شناسایی و طبقه بندی شدند. در مجموع 37 حیطه از عوامل ریسک روانی اجتماعی مربوط به هر یک از اجزای مختلف سامانه کار شناسایی و طبقه بندی شدند و از بین آن‌ها، 12 حیطه توسط کارکنان شرکت به عنوان حیطه‌های استرس‌زای مهم شناخته شدند. نتایج رگرسیون خطی چند متغیره نشان داد که پنج مشکل مرتبط با ارزیابی عملکرد، امنیت شغلی، حمایت از طرف مدیریت، عزت و احترام و استفاده از مهارت، از مهم‌ترین چالش‌های مؤثر بر استرس روانی کارکنان شرکت بود. طرح جامع کیفی-کمی مطالعه حاضر و استفاده از رویکرد ارگونومی مشارکتی می‌تواند روشی مناسب برای یافتن گلوگاه‌های استرس روانی کارکنان و مبنای خوبی برای پیاده‌سازی برنامه‌های مداخله‌ای در شرکت باشد. بنابراین استفاده از چارچوب کیفی-کمی مطالعه حاضر و بهره‌گیری از رویکرد ارگونومی مشارکتی برای شناسایی و ارزیابی عوامل ریسک مرتبط با ایمنی و بهداشت کارکنان شرکت و تدوین برنامه‌های عملیاتی برای کنترل یا کاهش این عوامل ریسک پیشنهاد می‌گردد.