سلامت، حق و مسوولیتی همگانی است.

به گزارش روابط عمومی دانشکده بهداشت، سلامت برای همه، جز بـا تـلاش همـه بـرای سـلامت محقـق نمی شود. ارتقای عادلانه سلامت نیازمند توانمندسازی مـردم و جامعـه بـرای مـشارکت در مراقبـت از سلامت خود، خانواده و جامعه است. ارتقای سلامت، فرآیند قادرسازی افـراد بـرای کنتـرل و مـدیریت سلامتی خودشان است.

جلب مشارکت افراد برای حل مشکلات بهداشتی تا رسیدن به سطح قابل قبولی از سلامت، برای همه افراد جامعه لازم است. مشارکت، سبب افزایش آگاهی تک تک افراد جامعه شده و در این راستا حضور داوطلبان بهداشتی یک پدیده منحصر به فرد است که افق دستیابی به سطح بهتر سلامتی را نوید می دهد.

 چگونگی و نوع مشارکت جامعه در روند فعالیت های بهداشتی ابتدا تنها در سطوح پائین یعنی شرکت در همایش های بهداشتی آغاز شد که به معنی جریان یک سویه آگاهی بخشیدن به جامعه و در واقع درگیر نشدن واقعی جامعه بود. بتدریج با گسترش نیازمندی و وابستگی توسعه پایدار به مشارکت جامعه در سطوح بالاتر، یعنی در تصمیم گیری، قدرت و اختیار، انواع الگوهای مشارکت جویانه تقریبا" در تمامی کشورها پیاده گردید .

در سال 1369 وزارت بهداشت با انگیزه حل مشکلات بهداشتی حاشیه نشینان شهری و روستایی، اقدام به طراحی و اجرای برنامه داوطلبان سلامت تحت عنوان «رابطان بهداشت » درجنوب تهران و حاشیه شهرهای بزرگ کشور ( تبریز، شیراز واصفهان ) نمود .

درواقع این برنامه در مناطقی شکل گرفت که شبکه بهداشت و درمان به دلیل گسترش بی رویه جمعیت شهری کمترین پوشش مراقبت های بهداشتی را برای گروه های آسیب پذیر جامعه شهری داشت و این برنامه با توجه به موفقیت چشمگیری که به همراه داشت از سال 1372 درتمام نقاط شهری کشور به اجرا درآمد.

داوطلبان سلامت افرادی هستند که بدون چشم داشت مادی، همچون حلقه محکمی ارتباط مسئولین بهداشتی را با سطوح محیطی جامعه برقرار می کنند و با شرکت در کلاس های هفتگی مراکز جامع سلامت محل زندگی خود، این آموخته ها را به افراد تحت پوشش خود منتقل می نمایند و برای حفظ سلامتی خود و آنان تلاش می کنند.

برنامه داوطلبان سلامت به تغییر نگرش و عملکرد مردم نسبت به توانایی بالقوه خود در جهت تغییر و بهبود شرایط زندگی کمک کرده است و اعتماد به نفس را در زنان و مردان رابط و خانوارهای تحت پوشش آنان افزایش داده است. ارزشیابی و بررسی این برنامه درطی سال ها نشان داده که حضور داوطلبان سلامت، تأثیر به سزایی در بهبود شاخص های بهداشتی داشته است.

برنامه داوطلبان سلامت زمینه های لازم را برای مشارکت فعالانه تر افراد در توسعه اقتصادی، اجتماعی کشور فراهم نموده است و در برخی از گروه های رابطان سلامت، حیطه فعالیت آن ها متناسب با نیازهای جامعه، توسعه یافته و در امور اجتماعی و خانوادگی به کمک مردم شتافته اند .

کمک به جامعه نگری در آموزش پزشکی وپیراپزشکی و فراهم آوردن امکان تحقیقات علمی در محیط و خانواده از دیگر اثرات مثبت این برنامه است. رابطان بهداشت با شرکت در برنامه های توانمند سازی و فراگیری حرف مختلف، مهارت های کسب شده را به خانوارهای تحت پوشش انتقال می دهند.

وظایف دوطلبان سلامت

- یادگیری مفاهیم بهداشتی اولیه با شرکت مستمر درکلاس های آموزشی و انتقال به خانوارهای تحت پوشش خود؛

- تشویق خانوارهای تحت پوشش به استفاده از تسهیلات بهداشتی موجود و قابل دسترس؛

- پیگیری مراقبت های بهداشتی خانوارهایی که نیاز به مراجعه به مرکز جامع سلامت دارند؛  

- جمع آوری اطلاعات جمعیتی و بعضی آمارها در محدوده فعالیت خود؛

- جلب همکاری و مشارکت افراد محله برای رفع مشکلات مرتبط با سلامتی؛

- همکاری در برنامه ها و طرح های ملی و منطقه ای بهداشتی؛

- مشارکت در پژوهش های کاربردی اثر بخشی برنامه داوطلبان سلامت؛

خدمات داوطلبانه که همراه با پاداش مادی نباشد و برای بهبود زندگی سالم و مناسب دیگران انجام شود، نمایش زیبایی ازصفات والای انسانی است که جامعه را به سمت ارزش های معنوی سوق می دهد.

هم اکنون داوطلبان سلامت، سازمانی غیر متمرکز با دیدگاهی روشن و خود جوش، جامعه نگر و مردمی فراهم آورده اند که درجهان به پدیده ای نوین تبدیل شده است و درحال حاضر به آن حد تکامل رسیده است که درکنار مسئولین کشوری، استانی و شهرستانی شعار انسان سالم محور توسعه اجتماعی را درگوشه و کنار کشور جاری نمایند./فریبا برزگری

ژاله راستی عمادآبادی، کارشناس گروه بهداشت عمومی

پایان خبر