دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی شیراز
کارآموزی دانشجویان بهداشت عمومی در مرکز مبارزه با بیماری های ریوی
کارآموزی دانشجویان بهداشت عمومی در مرکز مبارزه با بیماری های ریوی
دانشجویان
بهداشت عمومی با حضور در مرکز مبارزه با بیماری های ریوی ضمن آشنایی با بخش های
مختلف این مرکز، با بیماری سل و انواع آن، بیماریابی، راه های تشخیص، انتقال،
پیشگیری، درمان بیماری و طرح DOTS
آشنا شدند.سل یک بیماری باکتریال است که به وسیله مایکوباکتریوم توبرکلوزیس، گاه
مایکوباکتریوم بویس و مایکوباکتریوم آفریکانوم ایجاد می شود. تقریباً یک سوم جمعیت
جهان به میکروب سل آلوده شده‌اند و بیش از 90 درصد موارد بیماری و مرگ در کشورهای
درحال توسعه رخ می دهد. بیماری سل به دو شکل ریوی و خارج ریوی دیده می شود. در
صورتی که بیماری سل، بافت ریه را درگیر کند به آن سل ریوی گفته می شود. سل ریوی
بیش از 80 درصد موارد ابتلا به سل را تشکیل می دهد.
شایع ترین علامت ابتلا به سل
ریوی سرفه پایدار به مدت دو هفته یا بیشتر است که معمولاً همراه با خلط بوده و
علائمی از قبیل تنگی نفس، درد قفسه سینه و خلط خونی وجود دارد. علائم عمومی و
مشترک در بیماری سل عبارتند از تب، کاهش اشتها، کاهش وزن، بی حالی، تعریق شبانه،
خستگی زودرس و ضعف عمومی.ابتلای سایر اعضاء بدن، به غیر از ریه ها، سل خارج ریوی
گفته می شود. سل خارج ریوی به ندرت به افراد دیگر منتقل می شود. سل خارج ریوی شامل
سل مهره ها، سل مجاری ادراری، تناسلی، سل مننژ، سل روده ها، سل استخوان‌ها و مفاصل
می شود.مهمترین منبع عفونت، یک بیمار مبتلا به سل ریوی است که سرفه می کند و
معمولا دارای گسترده خلط مثبت است. این ذرات تنفسی حاوی باسیل های سل بوده و از
طریق عطسه، سرفه، صحبت کردن، آواز خواندن و تف کردن در هوا منتشر شده و دیگران را
آلوده می کند.داروهایی که در درمان بیماری سل به کار می‌روند عبارتند از
ایزونیازید، اتامبوتول، ریفامپین و پیرازینامید.تشخیص سل خارج ریوی، بسته به عضو
درگیر، به کمک آزمایش‌های باکتریولوژیک، رادیولوژیک، بافت شناسی و سایر روش های
تکمیلی دیگر توسط پزشک معالج داده می شود. اما تشخیص سل ریوی شامل سه نمونه خلط
(در عرض دو تا سه روز) و کشت آن، روش های آزمایشگاهی PCR، رادیوگرافی و تست پوستی توبرکولین می باشد. توبرکولین(PPD)، یک فرآورده آنتی ژنیک از باسیل های مرده سل می باشد که در آزمون
پوستی در ناحیه ساعد، حدفاصل یک سوم فوقانی و دو سوم تحتانی، محلی که عاری از زخم
و جراحت باشد، به مقدار یک دهم میلی لیتر، با زاویه 5 الی 15درجه به صورت داخل
جلدی تزریق شده به طوری که یک برجستگی کم رنگ با حاشیه مشخص به قطر 8تا 10 میلی
متر داخل پوست ایجاد شود. نتیجه تست باید 48 تا72 ساعت بعد از تزریق بررسی شود. در
هر آزمون پوستی اریتم (قرمزی) و ایندوراسیون(برجستگی) ایجاد می شود. آن چه که در
تفسیر تست اهمیت دارد، ایندوراسیون تست می باشد که باید به وسیله نوک خودکار و خط
کش اندازه گیری شود. در صورتی که قطر اندوراسیون کمتر از 5 میلی متر نتیجه تست
منفی، بین 5 تا 9 میلی متر مثبت بینابینی، 10 تا 14 میلی متر مثبت و 15 میلی متر
به بالا قویا" مثبت تفسیر می شود. دانشجویان رشته بهداشت عمومی، تحت نظارت
مربیان گروه، این تست را برای مراجعه کنندگان به مرکز مبارزه با بیماری های ریوی
انجام دادند.
مهناز زادانی فرد- کارشناس گروه بهداشت عمومی
نظر دهید