پدربزرگ ها و مادربزرگ ها به طور فزاینده ای درگیر مراقبت و محافظت از نوه ها هستند .پدربزرگ ها و مادربزرگ ها همیشه نقش مهمی در زندگی خانوادگی داشته اند، اما طی بیست سال گذشته، به دلیل تغییرات و مسائل خانواده و جامعه، بسیاری از انها مسئولیت بیشتری در قبال نوه های خود داشته اند. اولین تغییر عمده ارائه مراقبت از کودکان است. در جامعه ی معاصر پدربزرگ ها و مادربزرگ ها نقش فعالی را ایفا کرده و مستقیما از نوه های خود مراقبت میکنند و والدین را قادر می سازند تا فعالیت حرفه ای، شخصی و سرگرم کننده داشته باشند.

 کودکان همچنان که از طریق تجربه های مختلف، چیز های بسیاری یاد میگیرند در این فرآیند رسیدن آسیب های جزئی به آنها اجتناب ناپذیر است، اما ارائه یک محیط امن میتواند خطرات را کاهش دهد. بیشتر حوادث خانگی از طریق افزایش آگاهی، بهبود محیط خانه و ایمنی بیشتر قابل پیشگیری هستند. کمک‌های اولیه به عنوان کمکی است که به هر «فرد بیمار یا مجروح تا رسیدن کمک های تخصصی» ارائه می‌شود. کمک های اولیه بلافاصله بعد از شروع حادثه یا بیماری برای کاهش عوارض و ایجاد آرامش روحی و جسمی به فرد ارائه شده و این اقدامات برای کاهش درد و رنج فرد باید انجام شود. چالش توانمند ساختن همه برای ارائه کمک ‌های اولیه نجات‌ بخش در هنگام مواجهه با یک فوریت پزشکی مستلزم آن است که همه ی افراد آموزش ببینند. اگر مراقب کودک اقدامات ایمنی مناسب را انجام دهد، می تواند از بسیاری از حوادث جلوگیری کند. هدف از کمک های اولیه، نجات جان مصدومین یا بیماران و جلوگیری از مرگ آنان، کم کردن درد و رنج و اضطراب مصدوم، جلوگیری یا کاهش عوارض ناشی از مصدومیت یا بیماری، کمک به بهبودی آسیب دیدگان و بیماران است. در حادثه گاهی حیات فرد به دقیقه‌ها و حتی ثانیه‌ها بستگی دارد و از این روست که در دسترس بودن فردی مطلّع و ماهر در امر کمک های اولیه ممکن است از مرگ یا شدت صدمه جلوگیری کند.

گاهی برای نجات جان نوه ی عزیزتان  باید اقدامات فوری به عمل آید و گاه نیازی به شتابزدگی نیست‌؛ کوشش ها باید در جهت جلوگیری از صدمات بیشتر، کمک گرفتن از دیگران و ایجاد اعتماد به نفس بیشتر در نوه های دچار حاذثه شده انجام گیرد. اصول کلی که در برخورد با حوادث باید به آن ها توجه فرمایید:  ارزیابی صحنه آسیب و برطرف کردن مخاطرات احتمالی، محافظت از خود و مصدوم در مقابل عفونت و بیماری های واگیر، رعایت تقدم در مصدومین ( اولویت بندی یا تریاژ )، جلب اعتماد مصدوم و ارزیابی اولیه و ثانویه او،اقدام به کمک های اولیه برای مصدوم به تناسب مصدومیت او، عدم جابجایی مصدوم یا بیمار مگر برای ضرورت، درخواست کمک در صورت نیاز.

در صورتی که نوه ی دلبندتان دچار حادثه ای شد ضمن در نظر داشتن اولویت ها حتما  موارد زیر را در نظر داشته باشید.

1. حتی ‌الامکان تا مطلع شدن پزشک و رساندن مصدوم به مرکز درمانی اعتماد مریض را به خود جلب کرد و با خبرکردن نزدیکانش و اظهار نکردن مطالب نگران‌کننده روحیة او را تقویت کرد.
2. از تکان دادن و حرکت دادن بیمار امتناع شود و در صورت نیاز به انتقال سعی شود مصدوم آرام و با حداقل تکان به بیمارستان انتقال یابد.
3. با توجه دقیق به علایم حیاتی، موقعیت و وضع بیمار را کنترل و در نظر داشته باشید.
4. با بیمار صحبت کنید و در صورتی که بهوش است‌، آدرس‌، شماره تلفن‌، نام و مشخصات او را بپرسید.
5. هرگز به بیمار مایعات و خوردنی ندهید و در صورت بیهوش بودن‌، اشیایی از قبیل سیگار یا دندان های مصنوعی را از دهان او خارج کنید.
6. اگر بیمار حالت تهوع دارد، سر او را در صورتی که شکستگی گردن نداشته باشد به پهلو خم کنید و چنانچه شکستگی گردن دارد، بدون چرخش در مهره‌های گردنی کل بدن مصدوم را به یک طرف بچرخانید.

دکتر عبدالرحیم اسداللهی، دانشیار گروه ارتقاء سلامت دانشکده بهداشت