دانشکده بهداشت شیراز
کیفیت زندگی زنان در دوره یائسگی
تعریف یائسگی و علائم آن
یائسگی یکی از مراحل طبیعی زندگی زنان است که معمولاً در حدود سن 48 تا 55 سالگی شروع می شود و با قطع کامل عادت ماهیانه بمدت 12 ماه متوالی تعربف می شود. ابتدا عادت ماهیانه نامرتب شده و سپس به طور کامل قطع می شود. دلیل این تغییرات تولید کمتر و سپس توقف هورمون استروژن توسط تخمدان هاست که موجب بروز علائم یائسگی می شود. شایعترین علائم یائسگی شامل موارد زیر می باشد:
- - گرگرفتگی: بالاتنه و صورت نگهان داغ شده و ممکن است با قرمزی پوست وتعریق فراوان همراه باشد. هر حمله گرگرفتگی چندثانیه تا چنددقیقه طول می‌کشد.
- - تعریق شبانه: گرگرفتگی در هنگام خواب موجب تعریق شبانه خواهد شد.
- - اختلالات خواب و خستگی: تعریق شبانه و تکرر ادرار می تواند موجب بروز اختلالات خواب و احساس خستگی در طول روز شود.
- - تغییرات تناسلی- ادراری: علائم خشکی واژن ، احساس ناراحتی و درد حین رابطه جنسی، کاهش میل جنسی و نیاز سریع به ادرار کردن را شامل می شود.
- - تغییرات احساسی: این تغییرات شامل افسردگی خفیف، نوسانات خلقی و تحریک پذیری می باشد.
- - خشکی و چین و چروک پوست: کاهش هورمون پروژسترون موجب کمبود کلاژن پوست شده و به تدریج پوست نازک تر و خشک تر می شود.
- - افزایش وزن: دلیل آن افزایش سن می باشد .
وضعیت کیفیت زندگی در دوره یائسگی
کیفیت زندگی به معنای درک فرد از وضعیت زندگیش در قالب فرهنگ و نظام ارزشی که در آن زندگی می کند، بر مبنای اهداف وی و متأثر از سلامت اوست. علائم یائسگی با درگیر کردن سلامت جسمی، روانی و اجتماعی زنان یائسه موجب کاهش کیفیت زندگی ایشان می شود. در واقع در دوره یائسگی علاوه بر بروز علائم جسمی و روانی بیان شده، میزان بروز بیماری های قلبی، پوکی استخوان و سرطان ها افزایش می یابد. همچنین تجربه یک زن از یائسگی تحت تأثیر هنجارهای جنسیتی ، عوامل خانوادگی و اجتماعی-فرهنگی (مانند نگرش به پیری زنان) قرار گرفته که می تواند موجب بروز مشکلات در سلامت اجتماعی وی گردد.
راهکارهای بهبود کیفیت زندگی در دوره یائسگی
در مطالعات جهت بهبود کیفیت زندگی زنان یائسه راهکارهای زیر (عمدتاً اصول سبک زندگی سالم) جهت کاهش علائم یائسگی پیشنهاد گردیده است:
- - شرکت در جلسات آموزشی و مشاوره در رابطه با یائسگی و مشکلات آن.
- - ورزش و فعالیت بدنی منظم به میزان نیم ساعت در روز.
- - تغذیه سالم با تاکید بر مصرف میوه، سبزیجات و ماهی تازه.
- - مصرف موادغذایی حاوی فیتواستروژن ها مانند سویا و ریحان.
- - مصرف مکمل های دوران یائسگی بویژه کلسیم طبق نظر پزشک.
- - عدم مصرف دخانیات و الکل.
- - کاهش استرس با تاکید بر حمایت اجتماعی.
- - جستجوی حمایت خانوادگی- اجتماعی بویژه از سمت همسر.
دکتر مهین نظری عضو هیات علمی گروه ارتقا سلامت دانشکده