در کشورهای مختلف دنیا، الگوهای موفقی برای حمایت از سالمندان شکل گرفته که به ما یادآوری می‌کنند سالمندی می‌تواند به جای دوره‌ای از انزوا، به فرصتی برای شکوفایی، مشارکت اجتماعی و انتقال تجربه تبدیل شود.

1. رویکرد “Active Ageing” سازمان جهانی بهداشت (WHO)

• مفهوم: تمرکز بر حفظ سلامت، امنیت و مشارکت اجتماعی و اقتصادی سالمندان.
• نتیجه: افزایش کیفیت زندگی، کاهش وابستگی و تقویت احساس ارزشمندی.

2.  برنامه “Age-Friendly Cities & Communities” اتحادیه اروپا و WHO

• اقدامات: حمل و نقل عمومی، فضاهای عمومی مناسب و شبکه های محلی مشاوره
• نمونه: در لیون فرانسه، سالمندان در شوراهای محلی شهر نقش مشورتی دارند.

3. برنامه ““Silver Human Resource Centers”” ژاپن

• ایده: مراکز منابع انسانی که سالمندان را برای کارهای پاره‌وقت، مشاوره یا آموزش به کار می‌گیرند
• مزایا: حفظ مهارت‌های کاری، انتقال تجربه و کسب درآمد.

4. پروژه‌های بین‌نسلی – اسکاندیناوی

• روش‌ها: ایجاد فضاهایی که سالمندان و نوجوانان در کنار هم پروژه‌های فرهنگی و اجتماعی اجرا می‌کنند.
• اثرات: کاهش شکاف نسلی، ارتقای مهارت‌های دیجیتال سالمندان، و افزایش همبستگی اجتماعی.

5. برنامه “Grandparent Mentoring” – ایالات متحده و استرالیا

• شرح: سالمندان به عنوان مربیان در مدارس و مراکز مشاوره خانواده فعالیت می‌کنند.
• استفاده از تجربه زندگی برای راهنمایی خانواده‌ها وایجاد حس هدف و ارزش در سالمندان.

6. برنامه “Third Age University”  ایتالیا، فرانسه، لهستان

• ماهیت: دانشگاه‌هایی ویژه سالمندان، با دوره‌های آزاد در علوم انسانی، هنر، زبان‌ها و فناوری.
• هدف: شکستن انزوای اجتماعی، ارتقای مهارت‌های ذهنی و تقویت حس یادگیری مادام‌العمر.

7. بانک زمان سوییس

• تمرکز زیادی روی Care Time Banking برای سالمندان دارد.
• اگر فرد داوطلب زمانی را برای مراقبت یا کمک به سالمند صرف کند، ساعت‌ها ثبت می‌شود و وقتی خودِ فرد پیر شود یا نیاز به مراقبت پیدا کند، می‌تواند از همان اعتبار برای دریافت خدمات استفاده کند.
• در برخی مناطق، این اعتبار حتی می‌تواند بین اعضای خانواده منتقل شود.

الگوهای موفق ملی مشارکت فعال سالمندان

1. کانون جهاندیدگان شیراز

• انجمن‌های محلی مثل “کانون جهاندیدگان شیراز” که سالمندان را در برنامه‌های فرهنگی، کتابخوانی، کارگاه‌های آموزشی و حتی فعالیت‌های داوطلبانه شهری دخیل می‌کنند.
• اداره توسط خود سالمندان، با حمایت شهرداری یا خیرین.

2.  برنامه‌های داوطلبانه بین نسلی

• همکاری دانشجویان و جوانان با سالمندان در تدریس زبان، کامپیوتر، مهارت‌های خلاقیت.
• نمونه: طرح “همراه همیشگی” در تهران و تبریز.

این گزارش از ارائه سمپوزیم سالمندی «فاطمه ملک زاده» دانشجوی دکتری آموزش بهداشت و ارتقا سلامت با عنوان «الگوهای موفق بین المللی سالمندی» به راهنمایی دکتر «مهین نظری» از گروه ارتقا سلامت دانشکده استخراج گردیده است.