بیماری آلزایمر به‌عنوان شایع‌ترین نوع دماتس، امروز یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های سلامت عمومی در جهان به شمار می‌رود و طبق تازه‌ترین آمارهای جهانی بیش از ۵۵ میلیون نفر در سراسر دنیا با آن زندگی می‌کنند؛ عددی که انتظار می‌رود تا سال ۲۰۵۰ به بیش از ۱۳۰ میلیون نفر برسد و موجی سنگین از هزینه‌های درمانی و اجتماعی را بر دوش خانواده‌ها و نظام‌های بهداشتی تحمیل کند.

 این بیماری با تخریب تدریجی سلول‌های مغزی موجب اختلال حافظه، کاهش توانایی شناختی، مشکلات رفتاری و ناتوانی در انجام فعالیت‌های روزمره می‌شود و در مراحل پیشرفته، استقلال کامل فرد را از بین می‌برد. هزینه‌های ناشی از آلزایمر سالانه به صدها میلیارد دلار می‌رسد و بخش بزرگی از این بار اقتصادی بر عهده خانواده‌ها و مراقبان غیررسمی است که علاوه بر مشکلات مالی، با فرسودگی جسمی و روانی نیز مواجه می‌شوند.

 یافته‌های علمی جدید نشان می‌دهد که فناوری‌های تصویربرداری مغزی و هوش مصنوعی می‌توانند در تشخیص زودهنگام نقش کلیدی ایفا کنند و دقت شناسایی بیماری را به‌طور چشمگیری افزایش دهند، همچنین مطالعات اخیر حاکی از آن است که تغییر سبک زندگی شامل فعالیت بدنی منظم، تغذیه سالم، کنترل بیماری‌های مزمن و تمرینات توانبخشی شناختی می‌تواند روند پیشرفت بیماری را کند کرده و کیفیت زندگی مبتلایان را بهبود بخشد. از سوی دیگر، درمان‌های دارویی نوینی در سال‌های اخیر معرفی شده‌اند که برخی از آنها توانسته‌اند سرعت پیشرفت بیماری را کاهش دهند و امید تازه‌ای در عرصه پزشکی ایجاد کنند، هرچند هنوز درمان قطعی در دسترس نیست.

اهمیت روزافزون این بیماری موجب شد که در سال ۱۹۹۴ سازمان بین‌المللی آلزایمر، روز ۲۱ سپتامبر را به‌عنوان «روز جهانی آلزایمر» نامگذاری کند تا فرصتی برای جلب توجه جهانی به این بیماری، افزایش آگاهی عمومی، کاهش انگ اجتماعی و بسیج دولت‌ها، پژوهشگران و جوامع برای حمایت از بیماران و خانواده‌ها باشد. این روز یادآور ضرورت اقدام فوری و همکاری جهانی است، چرا که آلزایمر تنها یک بیماری فردی نیست، بلکه بحرانی اجتماعی و اقتصادی است که بدون برنامه‌ریزی و سرمایه‌گذاری جدی، می‌تواند به یکی از سنگین‌ترین چالش‌های قرن حاضر تبدیل شود.

دکتر عبدالرحیم اسداللهی مدیرگروه سالمند شناسی دانشکده بهداشت