در دنیای امروز، توجه به نوروارگونومی (Neuroergonomics) و اصول آن در طراحی محصولات و محیط‌های کاری رو به افزایش است.

نوروارگونومی عبارت است از ترکیب علوم اعصاب و ارگونومی که هدف آن بررسی عملکرد مغز انسان و ارتباط آن با رفتار روزمره، در دنیای واقعی است. پی بردن به عملکردهای مغز می تواند منجر به گسترش و اصلاح در تئوری های ارگونومی شود. این ترکیب بین علوم اعصاب و ارگونومی، امکان بهبود طراحی محیط‌های کاری و محصولات را با استفاده از دانش درباره عملکرد مغز و سیستم عصبی فراهم می‌کند.

یکی از پرکاربردترین شاخه های نوروارگونومی، نوروارگونومی شناختی است که  بر درک عملکردهای شناختی و پویایی مغز برای کارهای واقعی در محیط های روزمره تمرکز دارد. نمونه هایی از موضوعات تحقیق در این حوزه عبارتند از: توجه، حافظه، احساسات، جنبه های عصبی حجم کار ذهنی، استرس و عملکرد؛ تصمیم گیری، حل مسئله؛ یادگیری و کسب مهارت و جنبه های عصبی (نورونی) خطای انسانی.

در نوروارگونومی، روش‌ها و تکنیک‌های زیادی برای بررسی و تحلیل عملکرد انسانی و بهبود طراحی محیط‌های کاری و محصولات مورد استفاده قرار می‌گیرند. از جمله:

۱. فعالیت‌های الکتروفیزیولوژیک: استفاده از تجهیزات الکتروفیزیولوژیک مانند الکتروانسفالوگرافی (EEG)، الکترومیوگرافی (EMG) و سایر روش‌های الکتروفیزیولوژیک برای ثبت فعالیت‌های مغزی و عضلانی در طول انجام وظایف مختلف.

۲.  تصاویر عصبی: استفاده از تصاویر عصبی نشانه گیری شده مانند فعالیت مغزی در MRI برای بررسی تأثیر محیط و وظایف بر فعالیت مغزی.

۳.  مطالعات رفتاری: بررسی رفتار انسان در محیط‌های کاری و آزمایشگاهی به منظور تحلیل پاسخ‌ها، زمان‌بندی، خطاها و عملکرد در وظایف مختلف.

۴.  مدلسازی و شبیه‌سازی: استفاده از مدل‌های ریاضی و شبیه‌سازی‌های کامپیوتری برای بررسی و پیش‌بینی عملکرد انسان در وظایف و محیط‌های کاری مختلف.

۵.  بازخورد بیولوژیکی: استفاده از بازخورد بیولوژیکی (مانند بازخورد حسی) به منظور بهبود عملکرد و تجربه انسان در محیط کاری.

این روش‌ها و تکنیک‌ها نمونه‌ای از رویکردهای استفاده شده در نوروارگونومی هستند که به پژوهشگران کمک می‌کنند تا درک بهتری از عملکرد انسان و تأثیر محیط بر آن داشته باشیم و طراحی‌ها و محصولات را بر اساس این دانش بهبود بخشیم.

استفاده از اصول نوروارگونومی در طراحی و ساخت محصولات و محیط‌های کاری، امکان بهبود تجربه کاربری و افزایش بهره‌وری را فراهم می‌کند و درنتیجه می‌توانند تأثیر قابل توجهی بر فعالیت مغزی، تمرکز، خستگی، استرس و عملکرد کلی افراد داشته باشند. با توجه به این تأثیرات، طراحی محیط‌های کاری و زندگی می‌تواند بهبودی قابل توجه در سلامت و رضایت کارکنان، کارایی و عملکرد کسب‌وکارها و کیفیت زندگی افراد ایجاد کند.

امید است در آینده، نوروارگونومی به عنوان یک رویکرد مهم در طراحی محیط‌های سالم و کارآمد، بازدهی و کیفیت زندگی را بیش از پیش بهبود بخشد.

جهت دسترسی به اطلاعات بیشتر اینجا کلیک نمایید

زهرا شریفی. دانشجوی دکترای ارگونومی با راهنمایی دکتر رضا کاظمی عضو هیات علمی گروه ارگونومی