در شرایط اضطراری مانند جنگ، سیل، زلزله یا بحران‌های دیگر، رعایت نکات ایمنی غذایی اهمیت حیاتی دارد. آلودگی غذا می‌تواند منجر به بیماری‌های خطرناک شود، به‌ویژه برای کودکان، سالمندان و بیماران. سازمان جهانی بهداشت (WHO) پنج کلید اصلی برای حفظ سلامت و ایمنی غذا در این شرایط معرفی کرده است که رعایت آن‌ها می‌تواند از بروز بسیاری از بیماری‌های غذایی پیشگیری کند.

۱. تمیز نگه داشتن

• قبل از تهیه و مصرف غذا، دست‌ها را با آب و صابون بشویید.
• ظروف، سطوح و ابزار آشپزی را تمیز نگه دارید.
• از ورود حشرات و حیوانات به محل تهیه غذا جلوگیری کنید.

۲. جداسازی مواد خام و پخته

• گوشت، مرغ، ماهی و تخم‌مرغ خام را از سایر مواد غذایی جدا نگه دارید.
• برای مواد خام و پخته از تخته و چاقوی جداگانه استفاده کنید.
• مواد غذایی خام را در ظروف جداگانه نگهداری کنید تا از انتقال آلودگی جلوگیری شود.

۳. پخت کامل غذا

• غذاها را به‌خوبی و کامل بپزید، به‌ویژه گوشت، مرغ، تخم‌مرغ و غذاهای دریایی.
• مطمئن شوید که آب گوشت و مرغ شفاف و بدون رنگ صورتی باشد.
• غذاهای پخته را قبل از مصرف مجدد، کاملاً گرم کنید.

۴. نگهداری غذا در دمای مناسب

• غذاهای پخته و فاسدشدنی را بیش از دو ساعت در دمای اتاق نگه ندارید.
• در صورت امکان، غذاها را در یخچال (زیر ۵ درجه سانتی‌گراد) یا در جای خنک نگهداری کنید.
• غذاهای گرم را تا زمان مصرف داغ (بیش از ۶۰ درجه سانتی‌گراد) نگه دارید.
• از نگهداری طولانی غذا حتی در یخچال خودداری کنید.

۵. استفاده از آب و مواد اولیه سالم

• از آب آشامیدنی سالم یا آب جوشیده برای تهیه و شست‌وشوی غذا استفاده کنید.
• میوه و سبزیجات را قبل از مصرف بشویید.
• از مواد غذایی تازه، سالم و دارای تاریخ مصرف معتبر استفاده کنید.
• از مصرف مواد غذایی مشکوک یا تاریخ گذشته خودداری کنید.

نکات تکمیلی برای شرایط اضطراری

• در صورت نبود امکانات، اولویت با مصرف غذاهای ساده و کم‌خطر مانند کنسروها و مواد غذایی بسته‌بندی‌شده است.
• در صورت قطع آب سالم، آب را بجوشانید و سپس استفاده کنید.
• در بحران‌ها، بهداشت فردی و محیطی را جدی بگیرید تا از شیوع بیماری‌های عفونی جلوگیری شود.

دکتر مهین نظری دانشیار گروه آموزش بهداشت و ارتقای سلامت، دانشگاه علوم پزشکی شیراز