در چارچوب فعالیت‌های علمی و پژوهشی دانشکده بهداشت، ژورنال کلابی با عنوان «اثربخشی برنامه آموزشی گروهی پیشگیری از دیابت (DiPEP) در جمعیت دارای پیش‌دیابت: یک کارآزمایی کنترل‌شده تصادفی خوشه‌ای در نپال» به ارائه مقاله‌ای از ژورنال معتبر BMJ Nutrition, Prevention & Health (با ضریب تأثیر ۲.۵ و رتبه Q1) پرداخت.

به گزارش روابط عمومی دانشکده بهداشت، این جلسه با ارائه خانم اعظم نامدار، دانشجوی دکتری تخصصی آموزش بهداشت و ارتقای سلامت، و دبیری علمی سرکار خانم دکتر لیلا قهرمانی، استاد گروه آموزش بهداشت و ارتقای سلامت، برگزار شد.

در این پژوهش، هدف اصلی، سنجش اثربخشی برنامه DiPEP در جمعیت مبتلا به پیش‌دیابت در دو منطقه شهری نپال بود. شرکت‌کنندگان (۲۹۱ نفر) بر اساس سطح HbA1c بین ۵.۷ تا ۶.۴ درصد انتخاب و به‌صورت تصادفی در دو گروه مداخله و کنترل قرار گرفتند. گروه مداخله، شامل چهار جلسه آموزشی گروهی (اولیه به‌صورت حضوری و سپس دیجیتال در پی همه‌گیری کووید-۱۹) همراه با پیگیری منظم توسط کارکنان سلامت جامعه (CHW/Vs) بود، در حالی که گروه کنترل تنها یک بروشور آموزشی دریافت کرد.

یافته‌های کلیدی این مطالعه نشان داد که اگرچه در تحلیل کلی (ITT) تفاوت معنی‌داری در سطح HbA1c بین دو گروه مشاهده نشد، اما در شرکت‌کنندگانی که حداقل در سه جلسه آموزشی شرکت کرده بودند، کاهش معنی‌داری در HbA1c دیده شد. همچنین، کاهش وزن (به‌طور میانگین ۱.۶ کیلوگرم) و مصرف کمتر غلات—به‌ویژه برنج—در گروه مداخله معنی‌دار بود. نرخ بازگشت به سطح نورموگلایسمی در هر دو گروه تقریباً برابر و حدود ۹ درصد گزارش شد.

بررسی‌های تکمیلی بیانگر نقش کلیدی پایبندی به مداخله به‌عنوان مهم‌ترین عامل مؤثر در موفقیت برنامه بود. همچنین، جلسات آموزشی حضوری در مقایسه با جلسات دیجیتال اثربخشی بیشتری داشتند. یکی از یافته‌های قابل توجه، همکاری مؤثر با کارکنان سلامت محلی (CHW/Vs) بود که به افزایش پذیرش برنامه و پایداری مداخله کمک شایانی کرد. در عین حال، تأثیر همه‌گیری کووید-۱۹ و جابه‌جایی به پلتفرم‌های دیجیتال، به‌وضوح اثربخشی برنامه را کاهش داد.

در نتیجه‌گیری پژوهش ذکر شده است که برنامه‌های گروه‌محور مانند DiPEP، اگرچه در شرایط کلی همیشه به کاهش معنی‌دار HbA1c منجر نمی‌شوند، اما در صورت رعایت پایبندی کافی، می‌توانند اثرات مثبتی بر کنترل قند خون، کاهش وزن و بهبود الگوهای تغذیه‌ای داشته باشند. این مطالعه همچنین تأکید می‌کند که مداخلات جامعه‌محور با مشارکت نیروهای محلی، حتی در شرایط محدودیت منابع یا بحران‌های بهداشتی مانند همه‌گیری، قابل اجرا و امیدبخش هستند.

این گزارش ژورنال کلاب، گامی در جهت ارتقای آگاهی دانشجویان و پژوهشگران دانشکده بهداشت در زمینه طراحی و ارزیابی برنامه‌های پیشگیری از بیماری‌های مزمن غیرعفونی و توجه به عوامل اجتماعی و رفتاری در مداخلات سلامت عمومی محسوب می‌شود.