مطالعات پیوست سلامت با هدف شناسایی فعالیت ها و سیاست هایی انجام می گیرد که ممکن است اثرات قابل توجهی بر سلامت و بهداشت انسان داشته باشند و  در جهت کاهش یا حذف اثرات مخرب بر سلامتی و افزایش اثرات سودمند گام بر می دارد.

در مطالعات پیوست سلامت، مولفه های اجتماعی، روانی، رفتاری و محیطی موثر بر سلامت و بهداشت جامعه مورد بررسی قرار می گیرند که مهمترین شاخص های تاثیر گذار بر سلامت انسان، شاخص های بهداشت محیطی هستند. در استانداردهای ملی پیوست سلامت شاخص های بهداشت محیطی متعددی ذکر شده اند که برای هر منطقه مورد مطالعه نیاز به غربالگری و متناسب سازی دارد. همچنین جهت ارائه پیشنهادات کنترلی، اولویت بندی این شاخص ها ضروری است. به عنوان مثال در منطقه عسلویه تعداد زیادی پتروشیمی و پالایشگاه وجود دارند که از طریق خط فلر( مشعل)، شکستگی هیدرولیکی، نشت مواد شیمیایی از مخازن و ... آلاینده های متعددی از قبیل اکسیدهای سولفور، اکسید های نیتروژن، فلزات سنگین، آرسنیک، بنزن و... وارد محیط می کنند که تعدادی از این آلاینده ها سرطانزا هستند. لذا انجام مطالعات پیوست سلامت جهت پیشگیری از ورود این آلاینده ها به محیط زیست و تهدید سلامت جوامع پیرامونی ضروری است. در مطالعه ای در قالب پایان نامه کارشناسی ارشد HSE، با راهنمایی دکتر حسن هاشمی و دکتر مهدی جهانگیری، شاخص های بهداشت محیطی پیوست سلامت برای صنایع پتروشیمی منطقه عسلویه متناسب سازی شده اند و شاخص های تاثیر گذار بر جوامع پیرامونی طبقه بندی شده اند.

نتایج نشان داد که در فاز ساخت صنایع پتروشیمی منطقه عسلویه، بیماریهای منتقله از آب و مواد غذایی، سروصدا و زندگی جمعی در کمپهای کارگری مهمترین ریسک فاکتور سلامت جوامع پیرامونی و شاغلین می باشد. در فاز بهره برداری نیز آلودگی هوا، آلودگی صوتی و آلودگی بو تهدید جدی سلامت و کاهش کیفیت زندگی جوامع اطراف این مجتمع های پتروشیمی هستند.

پیشنهادات

به دلیل اینکه اکثر صنایع پتروشیمی منطقه عسلویه قبل از الزامی شدن مطالعات پیوست سلامت شروع به کار کرده اند و به بهره برداری رسیدند، اثرات ناشی از این صنایع بر کارکنان و جوامع پیرامونی قابل مشاهده و ملموس است. لذا پیشنهاد می شود علاوه بر انجام مطالعات پیوست سلامت برای طرح های در حال ساخت، این مطالعات برای صنایع در حال بهره برداری نیز انجام شود و اثرات نامطلوب ناشی از این صنایع تقلیل یابد. علاوه بر این می توان تمرکز را بر صنایعی گذاشت که از نظر شاخص های اولویت دار این تحقیق بیشترین اثر نامطلوب را بر جوامع پیرامونی دارند. همچنین نظارت جدی توسط معاونت بهداشتی دانشگاههای علوم پزشکی بر اخذ مجوز پیوست سلامت طرحهای مشمول، در حفظ و ارتقاء سلامت جوامع طرحها حائز اهمیت است.

این مطالب از پایان نامه "حاتم احمدی نیا" دانشجوی مقطع کارشناسی ارشد مدیریت، سلامت، ایمنی و محیط زیست (HSE) به راهنمایی  دکتر "حسن هاشمی" عضو هیات علمی گروه مهندسی بهداشت محیط دانشکده بهداشت استخراج شده است.