صنعت کشاورزی در مقایسه با گذشته تغییرات زیادی داشته و این تغییرات بهداشت و ایمنی کشاورزان را تحت تاثیر قرار داده است، اما هنوز هم استفاده از سموم در مزارع کشاورزی ایران رواج بالایی دارد و این موضوع باعث بروز مسمومیت های حاد و مزمن در کشاورزان می شود.هدف بهداشت حرفه ای در رابطه با کشاورزان، حفظ و ارتقای سطح سلامتی کلیه شاغلین بخش کشاورزی، پیشگیری از بیماری های حرفه ای، مسمومیت های شغلی، حوادث و سوانح ناشی از کار، تطبیق کار با انسان و در صورت عدم امکان، تطبیق انسان با کار و بالاخره تطابق رضایت بخش فیزیولوژیکی و روانی کار با انسان می باشد.

عوارض و بیماری های ناشی از گرما

گرما موجب عوارض و بیماریهای مختلفی مانند گرمازدگی، کرامپهای گرمایی، ضعف گرمایی، جوش های گرمایی و اختالات عصبی- روانی می گردد. یکی از عوارض ناشی از گرما گرمازدگی است. هنگام تعریق همراه با آب مقدار زیادی نمک، نیز از بدن دفع میشود که در صور عدم جبران آب و نمک از دست رفته، اختالات و آسیب های زیادی به بدن وارد میشود که از آن جمله میتوان به اختالات عصبی- روانی، تولید خستگی، تحریک،پذیری و کاهش ظرفیت جسمانی-روانی فرد اشاره نمود .گرمازدگی به صور ناگهانی بروز میکند . بیمار بیهوش و سیانوزه (لبها کبود) است. پوست بسیار گرم و خشک بودن و نبض بیمار به تندی میزند و درجه حرارت گاهی تا 45 درجه هم بالا میرود. همچنین، گرما موجب ایجاد عارضه خستگی مخصوص میگردد که شروع این عارضه به آهستگی پیدا میشود. در اثر این عارضه شخص دچار سرگیجه، خستگی و ضعف عمومی شده و پوست معمولا مرطوب، نبض تند و فشار خون پایین میباشد. کار کردن در محیط گرم، علاوه بر عوارض گفته شده موجب بروز آثار بیماری زای ناشی از گرما و تحلیل قوای جسمانی مانند سوختگیهای سطحی پوست در اثر تابش آفتاب یا جوشهای گرمایی در اثر بسته شدن دهانه غدد عرق و گرمازدگی میشود.

عوارض ناشی از ارتعاش

انرژی ارتعاشی از بیشتر تجهیزات و ماشین آلات منتشر میشود و امکان انتقال آن به بدن افرادی که با این تجهیزات سروکار دارند ، وجود دارد. انتقال انرژی مکانیکی از یک منبع مرتعش به بدن انسان موجب میگردد که آسایش فرد مختل شده، بازده کار کاهش یابد و سرانجام اعمال فیزیولوژیک بدن دچار اختلال گردد. کیفیت و علائم بیماریهای ناشی از ارتعاش با محل تماس بدن با جسم مرتعش، تعداد و شدت ارتعاشات ، عوامل نامساعد احتمالی مانند سروصدای شدید ، شرایط حرارتی مشقت بار، کار سنگین، وضعیت نامناسب بدن در هنگام کار و... مرتبط میباشد. عوارض ناشی از ارتعاش شامل اختالات ستون فقرات، اختالات دستگاه گوارش و اختالات عصبی و روانی میباشد. از جمله عوارض ناشی از ارتعاش میتوان به ضایعات استخوانی اشاره نمود که این عارضه، علائم بالینی مشخصی ندارد و تنها از طریق پرتونگاری، میتوان علائم کاهش کلسیم استخوانها و پیدایش کیستهای استخوانی را تشخیص داد. از دیگر عوارض این عامل، ضایعات مفصلی است که شامل عوارض و ضایعات مفصلی مچ ، آرنج و شانه میباشد که با درد و تورم ظاهر میشود و با پرتونگاری قابل تشخیص است. عارضه دیگر ناشی از ارتعاش، ضایعات بافتهای نرم است. در این بیماری، ماهیچه ها رفته رفته لاغر شد و عصب کوبیتال دست آزار میبیند . درد، تورم و قرمزی دست از علائم این بیماری هستند.یکی دیگر از بیماریهای شایعی که در اثر ارتعاش ایجاد میشود، بیماری سفید انگشتی یا finger white است. این بیماری زمانی ایجاد میگردد که ارتعاش از طریق دستها وارد بدن شود و در هوای سرد شدت این بیماری افزایش مییابد .

عاطفه نظرآقایی کارشناس گروه بهداشت حرفه ای دانشکده