ظاهر افراد می تواند فریبنده باشد. مردانی که در ظاهر نیرومند به نظر میرسند، ممکن است در واقع از درون ضعیف باشند و خودشان متوجه این امر نشوند.

 

پوکی استخوان بیماری است که به تدریج استخوان ها را ضعیف میکند و منجر به شکستگی های دردناک و ناتوان کننده (در استخوانهای شکسته) ناشی از شکنندگی استخوان میشود. شکستگی میتواند پس از یک زمین خوردن جزئی، در نتیجه یک ضربه ، عطسه یا حتی خم شدن برای بستن بند کفش رخ دهد. هر استخوانی میتواند در اثر پوکی استخوان بشکند، اما شکستگی های ستون فقرات و لگن از جدی ترین و شایع ترین نوع شکستگی ها است.

تصور غلط رایج این است که پوکی استخوان فقط زنان را درگیر میکند، اما میلیونها مرد نیز در سراسر جهان، تحت تاثیر پوکی استخوان با پیامدهای آسیب رسان هستند.

این حقایق را بخوانید:

شکستگی استخوانها باعث بیحرکتی، ناتوانی دراز مدت و درد شدید میشود: نتیجـه ایـن امر، کیفیت پایین زندگی و از دست دادن استقلال بـا افزایش سن مردان است.

خطر شکستگی در طول عمر، بیشتر از خطر ابتلا به سرطان پروستات است: بـا وجود اینکه از هـر 5 مرد یک نفر دچار شکستگی میشود تعـداد کمی از مردان سالمند، نسبت بـه پوکی استخوان آگاه هستند.

یک سوم شکستگی های لگن در سراسر جهان در مردان رخ میدهد: مطالعات همچنین نشان میدهد که 37 درصد از بیماران مرد، در سال اول شکستگی لگن، جان خود را از دست میدهند.

مردان با احتمال بیشتری نسبت بـه زنان از پیامدهای جدی یا مرگ رنج میبرند: مردان، وقتی اولین شکستگی خود را تجربه میکنند، غالبا سن بیشتری دارند.

از دست دادن بازدهی در محل کار بـه علت شکستگی ها: به طور خاص، شکستگی های ستون فقرات، می تواند مردان شاغل در سنین 65-50 سال را تحت تاثیر قرار دهد و منجر به از دست رفتن روزهای کاری شود.

مراقب عوامل خطری که باعث از دست رفتن بیش از حد استخوان میشوند، باشید.

مردان در جوانی نسبت به زنان معمولا توده استخوانی بیشتری ساخته اند. پس از حدود 30 سالگی، مقدار استخوان در اسکلت شروع به کاهش میکند زیرا تشکیل استخوان جدید متناسب با برداشت استخوان فرسوده نیست. مردان در دهه پنجاه سالگی مانند زنان در سال های پس از یائسگی، افت سریع توده استخوانی را تجربه نمی کنند. اما تقریبا در سن 70 سالگی، مردان و زنان، توده استخوانی را به یک میزان از دست میدهند و جذب کلسیم (ماده معدنی مهم برای سلامت استخوان) در هر دو جنس کاهش می یابد. از دست دادن بیش از حد استخوان باعث شکننده شدن آن و به احتمال زیاد شکستگی استخوان میشود. دریابید که آیا عوامل خطری دارید که می تواند موجب تسریع از دست دادن استخوان و در نتیجه پوکی استخوان و شکستگی استخوان ها شود؟

توده استخوانی در طول چرخه زندگی

 

بسیاری از عوامل خطری که زنان را در معرض پوکی استخوان و شکستگی قرار میدهد در مورد مردان نیز صادق است، هرچند، مردان باید مراقب کمبود تستوسترون و داروهای مرتبط با درمان سرطان پروستات باشند.

عوامل خطر اصلی:

سن: از دست دادن استخوان با افزایش سن افزایش می یابد و در مردان در حدود 70 سالگی تسریع میشود. سابقه خانوادگی: اگر والدین شما پوکی استخوان یا سابقه شکستگی داشتند، شما بیشتر در معرض خطر هستید.                                                                                                                               سابقه قبلی شکستگی: استخوان در سن 50 سالگی یا بیشتر اگر سابقه شکستگی استخوان دارید، خطر شکستگی مجدد در شما دو برابر میشود.

مصرف طولانی مدت گلوکوکورتیکواستروئیدها (بیش از 3 ماه(: این دارو های تجویزی (برای مثال پردنیزولون) شایعترین علت پوکی استخوان ثانویه هستند.این داروها برای درمان انواع بیماری ها از جمله آسم و آرتریت التهابی استفاده می شوند.

هیپوگنادیسم اولیه یا ثانویه (کمبود تستوسترون):  این بیماری در 3/12 %از مردان رخ می دهد، که اغلب ناشی از نقص عملکرد بیضهها است. همچنین درمان محرومیت از آندروژن(ADT) ،که متداول ترین درمان برای سرطان پروستات متاستاتیک است نیز باعث کاهش سطوح تستوسترون می شود.

داروهای خاص: علاوه بر گلوکوکورتیکواستروئیدها ، داروهای دیگر نیز میتوانند شما را در معرض خطر بیشتر قرار دهند. این داروها برخی از داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی ، داروهای ضد تشنج، داروهای ضد صرع و مهار کننده های پمپ پروتون را شامل میشوند اما تنها محدود به اینها نمیشوند.

برخی بیماریهای مزمن: بیماری هایی که شما را در معرض خطر قرار میدهد شامل موارد زیر است. اما تنها به این موارد محدود نمی شوند:

روماتیسم مفصلی بیماری التهابی روده )به عنوان مثال بیماری کرون ( ، بیماریهای سوء جذب )به عنوان مثال بیماری سلیاک (، هیپرپاراتیروئیدیسم )پرکاری پاراتیروئید(  ، بیماری مزمن کبدی یا کلیوی ، لنفوم و مالتیپل میلوما ، هایپرکلسیوری ، دیابت نوع 1 و نوع 2 ، تیروتوکسیکو.

آیا قدتان کوتاه تر شده است؟ قدتان را اندازه بگیرید و با مقداری که در گذرنامه تان ثبت شده است مقایسه کنید. اگر بیش از 4 سانتیمتر از قد خود را از دست داده اید (کمی بیشتر از 5/1 اینچ) ممکن است به این معنا باشد که به دلیل پوکی استخوان دچار شکستگیهای فشاری ستون فقرات شده اید.

عوامل خطر مرتبط با سبک زندگی:

·         سیگار کشیدن

·         مصرف زیاد الکل (بیش از 2 واحد در روز)

·         رژیم غذایی ناکافی (سطح پایین کلسیم، کمتر از 600 میلیگرم در روز)  

·         کمبود/ ناکافی بودن ویتامین D

·         عدم انجام فعالیت بدنی یا فعالیت بدنی بیش از حدی که منجر به وزن کم میشود.

·         نمایه توده بدنی پایین BMI<20

آیا باید آزمایش بدهید؟

اگر 70 سال یا بیشتر سن دارید با پزشک خود صحبت کنید و آزمایش دهید. اگـر کمتـر از 70سال هستید (69 - 50سال)، باید در صورت وجود عوامل خطر بررسی شوید. ایـن امر به ویژه در صورتی مهم است که شما:

·         از سن 50 سالگی، در اثر زمین خوردن از ارتفاعی معادل قدتان یا کمتر، دچار یک شکستگی شده اید.

·         با گلوکوکورتیکوئیدها درمان میشوید.

·         سطح تستوسترون پایینی دارید (هیپوگنادیسم).

پنج گام برای بهبود سلامت استخوان:

ساختن استخوان های قوی در طول عمر، شما را قادر میسازد تا کارهایی را که از آنها لذت میبرید برای مدت طولانی تری ادامه دهید. همچنین کمک میکند که به صورت مستقل، عاری از درد و رنج ناشی از شکستگی استخوان، زندگی کنید. اقدامات زیادی وجود دارد که میتوانید برای پیشگیری و کنترل پوکی استخوان انجام دهید.

 

 تهیه کننده:دکتر علیرضا میراحمدی زاده-دانشیار گروه اپیدمیولوژی