آیا می دانستید بی اشتهایی و پراشتهایی در نوجوانان می تواند ناشی از عوامل عصبی باشد؟؟؟

اختلالات خوردن (Eating disorders) از شایع ترین اختلالات روانی/ روانتنی (Psychosomatic) به شمار می روند که سلامت جسمی و عملکرد روانی را مختل می کنند. متاسفانه سن شروع بیماری نسبت به گذشته کاهش یافته است که همین موضوع ضرورت آگاهی برای تمامی رده های سنی به خصوص افراد در مرحله ی نوجوانی و اوایل جوانی را ایجاب می کند؛ زیرا افراد در این سن توجه خاصی به وزن و شکل بدن خود دارند و اغلب برای روبرو شدن با فشارهای بحرانی دوره ی بلوغ دیدگاه نادرستی نسبت به خوردن اتخاذ می کنند و این ممکن است مشکلات اختلال خوردن را ایجاد کند.

اختلالات خوردن در سه دسته کلی بی اشتهایی عصبی (Anorexia nervosa)، پر اشتهایی عصبی (Bulimia nervosa) و اختلال خوردن بینایینی (Eating disorder not otherwise specified) طبقه بندی می شوند.

1.      بی اشتهایی عصبی (آنورکسیا)

مشخصه های اصلی بی اشتهایی عصبی عبارت است از:

·         کاهش وزن یا عدم وزن گیری طی یک مرحله رشدی که منجر به وزنی گردد که کمتر از 85 درصد وزن مناسب برای قد و سن باشد

·         ترس شدید از افزایش وزن

·         تصویر ذهنی مختل از بدن

از دیگر علائم آن می توان به پایین بودن شاخص توده ی بدنی، کاهش حجم عضلات بدن، کاهش چربی، عدم تحمل سرما، بی نظمی و یا حتی توقف موقت خونریزی ماهیانه، یبوست طولانی مدت و شدید، ضعف و خستگی اشاره کرد.

بی اشتهایی عصبی، خود به دو زیرگروه تقسیم می شود:

1.       زیرگروه محدود کننده ( Restricting subtype): بیماران به طور منظم از یک رژیم غذایی کم کالری تغذیه می کنند.

2.       زیرگروه پرخوری/ پاکسازی ( Binge-eating / purging subtype): بیماران به طور منظم دوره های پرخوری با رفتارهای جبرانی (Compensatory behaviors) یا بدون آن را تجربه می کنند.

2. پراشتهایی عصبی (بولمیا)

مشخصه اصلی پراشتهایی عصبی، پرخوری و پاکسازی پس از آن است. پرخوری عبارت است از خوردن حجم زیاد و غیر طبیعی غذا طی یک بازه زمانی مشخص، همراه با احساس عدم کنترل بر غذا خوردن در آن مقطع زمانی.

در این اختلال، رفتارهای جبرانی پس از پرخوری رخ میدهد که ممکن است شامل استفراغ، استفاده از مسهل، مدر، تنقیه یا سایر داروها، روزه داری و یا ورزش شدید باشد.

بیماران مبتلا به پراشتهایی عصبی، اغلب در فواصل نامنظم غذا میخورند و زمانهای طولانی روزهداری سبب ایجاد احساس وسوسه شدید به غذا و به تبع آن دوره های پرخوری و پاکسازی می شود. این بیماران ممکن است مانند افراد مبتلا به بی اشتهایی عصبی، دچار تصویر ذهنی مختل از بدنشان و ترس زیاد نسبت به افزایش وزن باشند در حالی که بایستی به این نکته تاکید نمود که وزن اغلب بیماران مبتلا به پر اشتهایی عصبی در محدوده طبیعی قرار دارد.

تعریف پرخوری

پرخوری عبارت است از اول خوردن حجمی از غذا در فواصل زمانی ناپیوسته (برای مثال هر دو ساعت) که به وضوح بیشتر از حجمی است که اغلب افراد در همان مقطع زمانی و در شرایط مشابه میخورند، سپس احساس عدم کنترل بر غذا خوردن در همان مقطع زمانی (برای مثال فرد احساس می کند نمی تواند دست از غذا خوردن بکشد یا این که نمی تواند خودش را کنترل کند که چه غذایی یا چه مقداری بخورد).

تعریف اختلال پرخوری

یکی از شایعترین انواع اختلالات خوردن، اختلال پرخوری (Binge eating disorder) می باشد. اختلال پرخوری عبارت است از دوره های مکرر پرخوری (به طور متوسط یک بار در هفته در سه ماه گذشته) بدون استفاده منظم از رفتارهای جبرانی کنترل وزن. شایان ذکر است که شرط تشخیص اختلال پرخوری، ترکیب احساس درماندگی در مقابل پرخوری با وجود حداقل سه مورد از موارد زیر است:

·         غذا خوردن با سرعتی بسیار بیشتر نسبت به حالت عادی خوردن

·         غذا خوردن تا زمان احساس سیری آزار دهنده

·         خوردن مقادیر زیادی از مواد غذایی در زمان احساس عدم گرسنگی از لحاظ جسمی

·         به تنهایی غذا خوردن به دلیل احساس خجالت نسبت به میزان زیاد غذایی که فرد می خورد

·         احساس تنفر نسبت به خود، افسردگی یا احساس گناه شدید پس از پرخوری