در قرن 21، روند صنعت گرایی افزایش یافته و به دنبال آن،افزایش طول عمر،پیرشدن جمعیت،کاهش شیوع بیماری های عفونی از یک سو و شیوه نامناسب زندگی از سوی دیگر،سبب افزایش شیوع بیماری های مزمن در کل دنیا شده است.

از این میان یکی از شناخته شده ترین بیماری های مزمن در سراسر دنیا،دیابت است. این بیماری با صنعتی شدن و گسترش شهرنشینی،رو به افزایش است. فعالیت کم جسمانی، نوع الگوی غذای مصرفی، سابقه ی فامیلی، استرس و برخی از عوامل محیطی و ژنتیکی در بروز بیماری دخالت دارند. براساس مطالعات انجام شده در ایران در سال 1380 شیوع دیابت نوع 2 در جمعیت بالای 20سال 4.67% بوده است که این میزان در سال 1404 شمسی به 6.8% خواهدرسید.

دیابت تغییرات عمده ای در اغلب سیستم های بدن به وجود می آورد که باعث بروز عوارض فوری یا دیررس بیماری، ناتوانی، ازکارافتادگی، هزینه های درمانی و مرگ و میر بالا می شود. در بیمارانی که دیابت کنترل نشده دارند، اغلب عوارض دهانی مانند افزایش خشکی و سوزش دهان دیده می شود. مطالعات متعددی وجود دارند که نشان می دهند شیوع، پیشرفت، شدت و گستردگی بیماری های مزمن دهان و دندان در بیماران دیابتی 2 برابر بیشتر از جمعیت عادی است.

اصلی ترین عوارض دهان و دندان همراه با دیابت شامل عفونت لثه، بیماری های پریودنتال، پوسیدگی دندان، خشکی دهان به علت کاهش ترشح بزاق، عفونت های باکتریایی و قارچی، تنفس بدبو و طولانی شدن التیام زخم های حاصل از درمان های دندان پزشکی هستند.

براساس گزارش سازمان بهداشت جهانی،بهترین و موثرترین راه تامین سلامت افراد جامعه، آموزش سلامت است. درحقیقت آموزش به بیمار دیابتی، کلیدی برای القای رفتارهای خودمراقبتی است و نقش مهمی در مدیریت سلامت بیمار دارد. طبق دستورالعمل های انجمن دیابت آمریکا، آموزش خودمدیریتی دیابت، فرآیندی به منظور تسهیل ایجاد دانش، نگرش و عملکرد در زمینه ی خودمراقبتی بیماران دیابتی است.

 

فقدان دانش لازم در مورد بهداشت دهان و دندان (به طور مثال نادیده گرفتن علایم و نشانه های هشداردهنده بیماری های دهان و دندان) ممکن است خطرات مرتبط با سلامت دهان و دندان بیماران دیابتی را افزایش دهد یا باعث شود بیماران به رفتارهای خودمراقبتی بهداشت دهان و دندان توجه زیادی نداشته باشند. علاوه بر این تصورات غلط یا دانش نادرست درباره سلامت دهان و دندان ممکن است عملا منجر به رفتارهای مضر شود؛ به طورمثال به جای مسواک زدن و استفاده از نخ دندان مکرر و بیشتر، افراد مبتلا به دیابت ممکن است معتقد باشند اگر لثه ها حین مسواک زدن خون ریزی داشته باشند باید مسواک زدن و نخ دندان را متوقف کنند. این تصورات غلط و اطلاعات نادرست درباره سلامت دهان می توانند به عنوان موانع عمده برای پیشگیری و مدیریت موثر بیماری های دهان و دندان در گروه های پرخطر باشند.

مداخله آموزشی بهداشت دهان و دندان منجر به افزایش بهداشت دهان و دندان در بیماران دیابتی می گردد که نهایتا باعث کاهش بروز عوارض دهانی در بیماران دیابتی می شود.

این مطلب از برگزاری ژورنال کلاب توسط  "مریم اسدی پور" دانشجوی کارشناسی ارشد "سلامت سالمندی" به راهنمایی جناب آقای "دکتر مسعودکریمی" عضو هیات علمی گروه اموزش بهداشت و ارتقا سلامت دانشکده بهداشت شیراز با عنوان مقاله "یک کارآزمایی تصادفی کنترل شده از یک مداخله آموزشی برای ارتقای سلامت دهان و دندان بیماران مبتلا به دیابت" تهیه شده است.