تب مالت یا تب مواج که به اسامی دیگری مانند بروسلوز هم نامیده می شود، در زمره مهم ترین و شناخته شده ترین بیماری های مشترک انسان و دام در سطح جهان و به ویژه در ایران می باشد که توسط گونه های مختلفی از باکتری بروسلا ایجاد می شود.

راه های انتقال تب مالت:

بیماری به وسیله تماس با بافت، خون، ادرار و ترشحات بدن حیوان آلوده یا با مصرف شیر خام غیرپاستوریزه و یا نجوشیده، لبنیات آلوده از قبیل بستنی، خامه و پنیر تهیه شده از شیر غیرپاستوریزه و نجوشیده منتقل می شود. آلودگی از راه تنفسی، فرد به فرد، جفت و خودتلقیحی واکسن دام ها نیز دیده می شود.

علائم تب مالت:

تب متناوب، لرز، تعریق به خصوص در شب، سردرد، کاهش وزن، افسردگی، درد مفاصل، درد عمومی بدن از علائم بالینی بیماری می باشند. بروسلا می تواند در کبد، طحال، استخوان ها و برخی اندام های دیگر عفونت چرکی موضعی ایجاد کند.

تشخیص تب مالت:

این بیماری به دلیل علائم و نشانه‌های مشابهی که با سایر بیماری‌های تب‌دار دارد، گاهی تشخیص آن ممکن است دشوار باشد. تشخیص با آزمایش خون و کشت خون یا بافت انجام می‌گیرد. آزمایش خون متداول که برای تشخیص استفاده می‌شود شامل آزمایش آنتی بادی علیه باکتری و جداسازی ارگانیسم از کشت خون است. نمونه برداری از بافت بدن (به عنوان مثال از مغز استخوان یا کبد) نیز می‌تواند در تشخیص کمک کند.

راه های پیشگیری از تب مالت:

1- عدم استفاده از شیر غیرپاستوریزه و نجوشیده، خامه، سرشیر و بستنی که با شیر غیرپاستوریزه و یا با شیر نجوشیده تهیه شده باشد. شیر باید پاستوریزه و یا جوشانده شود و پنیر تازه به مدت حداقل 2 ماه در آب نمک نگهداری و سپس مصرف شود.

2- هنگام تماس با جنین سقط شده و ترشحات رحمی دام آلوده از دستکش، عینک و ماسک استفاده شود.

3- کشاورزان، کارگران کشتارگاه ها و کارخانجات بسته بندی گوشت باید جوانب احتیاط را در برخورد با لاشه یا محصولات دامی تهیه شده از حیوانات مشکوک به بیماری رعایت نمایند.

4- افرادی که با پوست حیوانات سر و کار دارند، از پوشش محافظ دست ها و بدن استفاده کنند.

5- در مناطقی با شیوع بالای بیماری، دام های در معرض خطر علیه بیماری واکسینه شوند.

6- در صورت وارد شدن دام جدید به گله، اطمینان از سلامت دام قبل از ورود به دامداری از طریق آزمایش خون ضروری است.

7- در صورت مشاهده هرگونه سقط جنین باید از تماس با دام ها، جنین و ترشحات رحمی خودداری شود و مراتب سریع به دامپزشک اعلام گردد.

8- کشتار سریع دام مبتلا بلافاصله پس از تشخیص و جلوگیری از تماس انسان و همچنین دام ها با حیوان مبتلا

9- ضدعفونی مناسب اصطبل به صورت دوره ای

10- تغذیه گوساله های شیرخوار با آغوز و شیر پاستوریزه

درمان تب مالت در انسان:

سنگ بنای اصلی درمان بیماری تب مالت آنتی بیوتیک‌ها هستند. درمان به صورت ترکیبی با 2 داروی آنتی بیوتیک به مدت حداقل 2 ماه (8 هفته) صورت می گیرد. مصرف به موقع و کامل داروها اهمیت بسزایی در درمان بیماری دارد. کامل نشدن دوره درمان و یا عدم مصرف درست و به موقع داروها باعث مزمن شدن و یا برگشت مجدد بیماری می شود./برزگری

لیلا مرادی کارشناس گروه بهداشت عمومی