تب خونریزی دهنده کریمه-کنگو بیماری ویروسی حاد تب‌دار و خونریزی دهنده‌ای است که از طریق گزش کنه، تماس مستقیم با خون یا ترشحات بیمار و لاشه حیوان آلوده، به فرد سالم منتقل می‌شود.

 این بیماری اولین بار در سالهای 45-1944 باعث ابتلای بیش از 200 نفر در منطقه کریمه واقع در اوکراین (اتحاد جماهیر شوروی سابق) شد. سپس در سال 1969 مشخص شد عامل ایجاد کننده بیماری فوق مشابه همان است که در سال 1956 در کنگو مشاهده گردیده‌ است. از اینرو، تشابه عامل بیماری باعث اسم فعلی (تب هموراژیک کریمه-کنگو) شد.

 این ویروس در انسان بیماری شدیدی همراه با مرگ و میر 70-30% ایجاد می‌کند و شیوع بیمارستانی آن نیز گزارش شده است.

ویروس Crimean-Congo hemorrhagic fever (CCHF) به وسیله کنه‌ای از جنس هیالوما منتقل می‌شود. مخزن اصلی ویروس در طبیعت کنه‌ها می‌باشند؛ ولی گاو، گوسفند، بز، خرگوش، گورخر، بوفالو، کرگدن و زرافه نیز به عنوان مخزن مطرح می‌باشند. بیماری در حیوانات بدون علامت است و گاه با یک بیماری تب‌دار چند روزه تمام می‌شود. در فرم شدید ممکن است موجب سقط جنین در گاو شود. ویروس در حیوانات نشخوارکننده اهلی مثل گاو، گوسفند و بز به مدت یک هفته پس از آلودگی و عفونت باقی می‌ماند.

این بیماری از بیشتر مناطق صحرایی آفریقا، اروپای شرقی، چین،کشورهای آسیای میانه و خاور میانه گزارش شده است. بیماری در فصول گرم سال (زمان رشد و تکثیر کنه‌ها) شیوع پیدا می‌کند. مواردی در بین اعضای خانواده بیمار و پرسنل پزشکی بعد از آلودگی با خون یا ترشحات بیمار رخ داده ‌است. پرندگان به بیماری مقاومند اما می‌توانند با پخش کنه‌های آلوده باعث بروز اپیدمی شوند.

 

 دوره کمون و علایم بیماری

دوره کمون بیماری به طور متوسط 4 روز و حداکثر 13 روز می‌باشد. معمولاً تا روز چهارم بیماری علائمی مانند تب، سردرد، احساس سرما، خستگی، درد عضلانی، پرخونی صورت، پرخونی ملتحمه و چشم، استفراغ و دردهای منتشر شکم مشاهده می‌شود. علائم خونریزی از روز چهارم شروع می‌شود که به صورت پتشی(لکه های خونی) در مخاط دهان و پوست، خونریزی از لثه‌ها، بینی، معده، روده و رحم و زیر پوست بخصوص در ناحیه ساق پا و ساعد می‌باشد. مرگ بیمار ناشی از شوک به دنبال خونریزی شدید، عفونت منتشر و اختلال انعقادی داخل عروقی پیش‌رونده ‌است.

درمان

اساس درمان حمایتی و شامل تنظیم آب و الکترولیت و درمان اختلال انعقادی پیش‌رونده ‌است. در دهه اخیر با پیدایش اپیدمی جدید، تأثیر ریباویرین در درمان بیماری ثابت شده است. شروع هر چه سریعتر این دارو باعث افزایش پاسخ به درمان شده و میزان مرگ و میر را در منطقه جنوب شرق کشور از 22% به 3% کاهش داده است. همچنین استفاده از انترفرون و ایمونوگلوبولین وریدی در بیماران بد حال پیشنهاد می‌شود ولی نتایج آن هنوز در دست بررسی است.

در توصیه‌های بهداشتی عمومی به چند جنبه توجه می‌شود که عبارتند از:

 پوشیدن لباس‌های محافظ (آستین بلند، شلوار بلند)، پوشیدن لباس با رنگ روشن که امکان می‌دهد کنه به سادگی تشخیص داده شود؛ استفاده از مواد شیمیایی مجاز کشنده تنندگان (مواد مخصوص کشتن کنه) بر روی لباس؛ استفاده از مواد دافع مجاز روی پوست و لباس؛ وارسی منظم پوشش و پوست برای وجود نداشتن کنه و در صورت وجود، از میان بردن آنها به شیوه‌ای ایمن، جست‌وجو در اصطبل و مزارع برای از بین بردن یا کنترل کنه‌های مهاجم به حیوانات؛ پرهیز از رفتن به مناطقی که کنه‌ها در آنها فراوان هستند یا در فصل‌هایی که آنها بیش از هر وقت دیگر فعال هستند. به دست کردن دستکش و پوشیدن دیگر لباس‌های محافظ در صورت سر و کار داشتن با حیوانات یا بافت‌های بدن آنها در مناطق آندمیک، به ویژه در فرایند کشتار، قصابی و جمع‌آوری در کشتارگاه یا در خانه؛ قرنطینه حیوانات قبل از ورود به کشتارگاه و یا استعمال منظم آفت‌کش در مورد حیوانات از دو هفته قبل از

کشتار.