به گزارش روابط عمومی دانشکده بهداشت، زنان معمولا عمرطولانی تری نسبت به مردان دارند و بخش بزرگی از جمعیت سالمندان را تشکیل می دهند ، بنابراین برنامه های بهداشتی برای زنان سالمند باید بطور ویژه مورد توجه قرار گیرند. بیماری قلبی یکی از مهمترین بیماریهائی است که روی زنان اثر می گذارد. در اصل این واقعیت وجود دارد که برخلاف مردان ،احتمال مرگ زنان پس از حملات قلبی بیشتر است.

 

فقط مردان بیماری قلبی نمی گیرند:

این تصورکه بیماری قلبی یک بیماری مربوط به مردان است و زنان بیشتر در اثر سرطان پستان می میرند تا بیماری قلبی ، نگران کننده است. گرچه زنان 10 سال دیرتراز مردان هم سن خودمستعدابتلا به بیماریهای قلبی می شوند،اما اثرات و عوارض بیماریهای قلبی در زنان وخیم تراز مردان است.

یکی از دلایل احتمال بالاتر مرگ زنان در ارتباط با بیماری قلبی طول عمر بیشترآنهانسبت به مردان است. قبل از 65 سالگی یک سوم از مردان و یک چهارم از زنان در معرض خطر بیماریهای قلبی هستند. زنان زندگی طولانی تری نسبت به مردان دارند و به همین دلیل شیوع بیماری قلبی در آنها بیشتر است .

 

نشانه های یک حمله قلبی در زنان :

در زنان علائم هشدار دهنده حملات قلبی کمتر واضح هستند. علائم ، مشخصا باعلائمی که بطورمعمول در مردان دیده می شود متفاوتند . تقریبا 35 % حملات قلبی در زنان تشخیص وگزارش داده نمی شود . همچنین به علت افزایش سن احتمال ابتلا به سایر بیماریها نظیر دیابت و فشارخون بالا نیز در زنان بیشتر است .

حمله قلبی در زنان همیشه با علائم معمول فشار ودرددرقفسه سینه ظاهر نمی شود ، بلکه معمولا گستره وسیعی از احساسات ناخوشایند مانند :

©       احساس تشویش و دلهره در قفسه سینه

©       درد شکمی

©       نامنظمی در ضربان قلب

©       کوتاهی تنفس

©       خستگی

©       تهوع

©       گیجی یا غش

©       ورم پاها

را تجربه می کنند به هر حال مشکل این است که این علائم به آسانی با علائم ناراحتی های گوارشی یا گرسنگی اشتباه می شوند.یک راه تشخیص قلبی بودن این علائم ،شدید تر شدن آنها با ورزش و فعالیت فیزیکی است که باعث افزایش فشار بر قلب می شود.

 

اثرات حفاظتی استروژن :

استروژن هورمونی است که در بدن زنان (عمدتاتوسط تخمدانها ) ساخته می شود وعامل باروری آنهاست. بعلاوه به سلامت استخوانها نیز کمک می کند. سطح استروژن در سنین باروری در بالاترین حد خود می باشد و در زمان یائسگی کاهش می یابد.

بنظر می رسد که استروژن نقشی حفاظتی در پیشرفت بیماریهای قلبی زنان بازی می کند. اما همچنانکه سطح آن بصورت تدریجی بعد از یائسگی کاهش می یابد و اثرات حفاظتی آن نیز کاهش می یابد.

یائسگی خطر بیماریهای قلبی را در حدود 3 برابر افزایش می دهد. بعد از سن 60 سالگی احتمال خطر بیماریهای قلبی در مردان و زنان برابر می شود.هیسترکتومی ( برداشتن رحم وتخمدان ) در صورتیکه با هورمون تراپی جایگزینی همراه نباشدخطر حمله قلبی را سریعاافزایش میدهد.اما اگر یائسگی بصورت طبیعی رخ دهد ، این خطر بسیار آهسته ترو تدریجی ترافزایش می یابد.

 

تغییرات سطح کلسترول همراه با افزایش سن :

زنان بطور طبیعی سطح بالاتری از کلسترول خوب HDL) ) را نسبت به مردان دارند. استروژن باعث افزایش سطح HDL می شود که این خود قبل از سن یائسگی، زنان را در مقابل بیماریهای قلبی حفاظت می کند.

بالا بودن تری گلیسرید (نوع دیگری از چربی ) نیز در زنان شایعتر است . هرچه افراد پیرترو یا چاق تر می شوند ، سطح کلسترول و تری گلیسریدنیز در آنها افزایش می یابد.

باشروع یائسگی سطح کلسترول بد( LDL ) افزایش یافته و خطر بیماری قلبی نیز افزایش می یابد و با مردان برابر می شود.

سطوح کم HDL  عامل دیگرافزایش مرگ ناشی از بیماریهای قلبی در زنان نسبت به مردان است و سطح بالای تری گلیسرید نیز بعنوان خطر بزرگی برای زنان و بخصوص در دوران سالمندی محسوب می شود .

 

درمان جانشینی با استروژن چیست ؟

 این نوع درمان باعث کاهش علائم ناخوشایند ناشی از یائسگی شده وبه حفاظت در مقابل پوکی استخوان یا دیگر وضعیتهای طبی همراه با یائسگی کمک می کند.  درمان با استروژن جانشینی عبارت از مصرف قرص خوراکی استروژن می باشد.هورمون درمانی جانشینی ( HRT) نیز ترکیبی از درمان با استروژن و پروژسترون است، و برای زنانی استفاده می شود که رحم سالم دارند. آنهائی که عمل جراحی هیسترکتومی را انجام داده اند ، احتیاج به درمان با پروژسترون ندارند و میتوانند استروژن را به تنهائی دریافت کنند.

 

آیا قرصهای پیشگیری از بارداری می توانند خطری داشته باشند ؟

 میلیونها زن قرصهای پیشگیری از بارداری را بدون هیچ عارضه ای مصرف می کنند. اماتمام زنان باید بدانند که مصرف قرصهای پیشگیری از بارداری می تواند سبب:

©       افزایش فشارخون

©       سطح غیر طبیعی چربی خون

©       دیابت

©       لخته شدن خون

©       صدمه به دیواره رگها شود.

در زنانی که از قرصهای پیشگیری از بارداری استفاده می کنند در صورتیکه هریک از عوامل خطر زای بیماری قلبی مثل رژیم غذائی نامناسب ، چاقی و اضافه وزن ، بی تحرکی ، فشارخون بالا یاافزایش سطح کلسترول خون و بخصوص مصرف سیگار را داشته باشند ، خطر لخته شدن خون و حملات قلبی در آنها(بخصوص بعد از سن 35 سالگی) افزایش می یابد.

 

دیگر عوامل حفاظت از بیماری قلبی کدامند ؟

اگر چه عوامل خطر برای بیماری قلبی در زنان بعد از یائسگی ، بالاتر است اما اتخاذ رفتارهای بهداشتی و سالم از اوایل زندگی است که در نهایت در بروز بیماری قلبی تعیین کننده است .عوامل خطر اصلی عبارتند از  سیگار ، فشارخون بالا ، سطح کلسترول بالا ، چاقی ، عدم فعالیت بدنی و دیابت  .در حقیقت منتظر ماندن تا زمان یائسگی برای ترک عادات مضرو یا درمان این بیماریهابسیار دیراست.

 

عوامل مهم در پیشگیری از بیماری های قلبی: 

یک شیوه زندگی سالم شامل :

©       رژیم غذائی متعادل و سالم ، که شامل محدودیت مصرف چربی ها بخصوص چربی های  اشباع شده (مشاوره با متخصص تغذیه )باشد

©       ورزش منظم

©       دوری ازسیگارو کلیه مواد دخانی

©       حفظ وزن ایده آل

©       اندازه گیری منظم فشارخون ، سطح چربی و قندخون

©       مراجعه منظم به پزشک برای ارزیابی عوامل خطر

©       آگاهی ازعلائم  حمله قلبی یا مغزی

 

        «ورزش یک عامل حفاظت از قلب است»

   ورزش منظم اثرات مثبت عمده ای بر روی عملکرد قلب زنان دارد. این اثرات عبارتند از :

©       کاهش خطر پیشرفت بیماری دیابت ، که یک عامل خطر قوی برای بیماری قلبی در زنان نسبت به مردان است.

©       کاهش فشارخون

©       بهبود و کاهش سطح کلسترول خون

©       علاوه بر این ورزشهائیکه باعث وارد آمدن نیروی  وزن بر اندامها می شوند(پیاده روی و دو آهسته ) مانع از پیشرفت پوکی استخوان میگردند.  

تهیه کننده :

 دکتر مسعود کریمی دکترای تخصصی آموزش بهداشت و ارتقاء سلامت ­­­­