امروزه کیفیت هوای داخل ساختمان به دلیل اثرات مضر آن بر سلامت انسان و محیط زیست به یک نگرانی در سراسر جهان تبدیل شده است.

به گزارش روابط عمومی دانشکده بهداشت، از آنجایی که ساکنان شهری معمولاً بیش از 80 درصد از زمان خود را در داخل ساختمان ها می گذرانند، این امر باعث قرار گرفتن بیشترآنها در معرض آلاینده های هوای داخل ساختمان می شود . سازمان جهانی بهداشت (WHO) گروهی از علائم را به عنوان «سندرم ساختمان بیمار» (SBS) شناسایی کرده است که در اثر استنشاق آلاینده‌های انباشته شده در هوای داخل ساختمان  ایجاد می شوند. سردرد، سرگیجه، حالت تهوع، تحریک چشم و سیستم تنفسی و همچنین خستگی و خواب‌آلودگی و بی حوصلگی عمومی از جمله این علائم هستند.  هوای داخل خانه می تواند به طرق مختلفی آلوده شود. منابع احتراق مانند شومینه های گازی، چوبی یا زغال سنگ و اجاق گازهای معمولی تعداد زیادی ذرات وآلاینده های گازی از جمله NO، NO₂، CO، SO₂ و هیدروکربن هایی مانند ترکیبات آلی فرار (VOC) منتشر می کنند. احتراق تنباکو بیش از 4500 ترکیب تولید می کند که 50 مورد از آنها دارای اثرات سرطان زا یا احتمالاً سرطان زا هستند.

ترکیبات آلی فرار (VOCs) مهمترین آلاینده ها در محیط  داخل هستند. بعضی از VOC_s داخلی در سطوح بالا سمی هستند و بعضی مانند فرمالدئید و بنزن نشان داده شده که سرطان زا می باشند. افراد می توانند در محیط از طریق محصولات چوبی، کاغذ دیواریها، پاک کننده ها،رنگ، چسبها، روغنها، وسایل آرایشی، لوازم الکترونیکی و سوخت  درمعرض مواجهه با فرمالدئید قراربگریند. امروزه روشی که بصورت کاملا رضایت بخش VOC_s را از هوای داخل حذف کند وجود ندارد. همچنین استفاده ازتکنیکهای پیچیده شیمیایی مشکل بوده وعموم مردم به این روشها دسترسی ندارند.

 در دهه اخیر، بیوفیلتراسیون گیاهی به خاطر فواید اقتصادی ، اجتماعی وزیست محیطی  توجه زیادی را به خود جلب کرده است. استفاده از توان پالایشی گیاهان در محل های داخلی، به عبارت دیگر قرار دادن چند گیاه گلدانی در ساختمانهای مسکونی و اداری علاوه برجنبه های زیبائی و طراوت  می تواند به عنوان یک روش مقرون به صرفه جهت جذب آلاینده ها و پاکسازی هوای داخل  بکار گرفته شود. تحقیقات اخیر نشان داده است که گیاهان آپارتمانی پتانسیل حذف آلاینده های موجود در هوای داخل ساختمان را دارند. تصفیه آلاینده های داخلی را می توان  با استفاده از گیاهان آپارتمانی گلدانی و یا با استفاده از دیوارهای سبز  (Green Walls)انجام داد. دیوارهای سبز به دلیل طراحی عمودی، تراکم گیاه بالا، نیاز به فضای کمتر، قابلیت استفاده از گونه های مختلف گیاهی در یک ماژول به گیاهان گلدانی ترجیح داده می شوند. محققان پیشنهاد کرده اند با توجه به اینکه انواع مختلف گیاهان آلاینده های متفاوتی را از هوا ی داخل تصفیه می کنند بنابراین استفاده از گونه های مختلف گیاهان همراه با هم در داخل ساختمانها  نتیجه بهتری را در پاکسازی هوا خواهد داد.

ده گیاه آپارتمانی برای بهبود کیفیت هوای داخل

 

تعداد گیاهان مورد نیاز در واحد سطح مکان های داخلی

دانستن ظرفیت حذف گیاه یعنی میزان حذف آلاینده در واحد سطح برگ گیاه (mg m^-2.h^-1)، تخمین دقیقی از توانایی گیاه در حذف آلاینده ها ارائه می دهد. همچنین می توان از آن برای تخمین سطح برگ و در نتیجه تعداد گلدانهای مورد نیاز برای تصفیه هوا استفاده کرد. EPA تخمین می زند که در ساختمانی با 32 متر مکعب اتاق، با فرض انتشار2.5 میلی گرم فرمالدئید در هر 32 متر مکعب، دو سرخس گلدانی می تواند هوا را بطورکامل تصفیه کند. همچنین، نتایج مطالعات نشان داده که با میانگین ظرفیت حذف 0.5 میلی گرم در متر مربع، 2 تا 3 گلدان سرخس با سطح برگ 2 متر مربع در هر گلدان، برای تصفیه هوای یک  اتاق 12 متر مربع کافی خواهد بود . دانشمندان ناسا اطلاعاتی را در مورد تعداد گیاهانی که در هر اتاق برای تصفیه هوای داخل خانه لازم است ارائه کردند. Wolverton حداقل دو گیاه با اندازه خوب را برای هر 9.3 متر مربع فضای داخلی توصیه می کند. همچنین نتایج مطالعات مختلف نشان داده است که استفاده از فقط یک گیاه آپارتمانی در یک اتاق متوسط ​​(5×4 متر) می تواند کیفیت هوا را تا 25% بهبود ببخشد، دو گیاه 75% و پنج گیاه یا بیشتر حتی نتایج بهتری را ارائه می دهند. البته گیاهانی با سطح برگ بیشتر و همچنین گلدان های بزرگتر بهترین نتایج را خواهند داشت.

دکتر محمدرضا سمائی  مدیرگروه مهندسی بهداشت محیط