فشارخون بالا معمولا" بدون علامت است و با عنوان "قاتل خاموش" شناخته می‌شود و یکی از مهم ترین مشکلات سلامت عمومی و رو به گسترش جهان به ویژه در کشورهای در حال توسعه به شمار می آید.

به گزارش روابط عمومی دانشکده بهداشت، هر ساله 27 اردیبهشت ماه، روز جهانی فشارخون نامیده می‌شود که هدف آن افزایش آگاهی و شناخت مردم در مورد فشارخون به منظور پیشگیری از بروز فشارخون بالا، تشخیص به موقع، کنترل و درمان می باشد. فشارخون بالا در مراحل اولیه به‌ ندرت از خود نشانه‌ی بالینی بر جای می‌گذارد، به ‌طوری که حدود نیمی از افراد مبتلا به فشارخون بالا از بیماری خود آگاهی نداشته و هیچ اقدام درمانی جهت رفع این مشکل انجام نمی‌دهند و متعاقباً دچار عوارض این بیماری مانند سکته‌ی قلبی، سکته‌ی مغزی، بیماری‌های کلیوی و مرگ‌های زودرس می‌شوند.

شایع ترین علت مرگ در مبتلایان به فشارخون بالا، بیماری قلبی است. سکته مغزی و نارسایی کلیه نیز در رده های بعدی قرار دارند. تنها راه تشخیص فشارخون بالا، اندازه گیری منظم فشارخون است.

فشارخون یعنی فشاری که از طرف خون بر سطح داخلی رگ های بدن وارد می شود. وقتی فشارخون شریانی از حد طبیعی بالاتر برود، فرد به بیماری فشارخون مبتلا می شود. در بیش از 90 درصد موارد، علت فشارخون بالا مشخص نیست. به این موارد "فشارخون اولیه" می گویند که معمولا" به مرور زمان و با افزایش سن ایجاد می شود. اما در 5 تا 10 درصد موارد علت بروز فشارخون بالا، از یک بیماری زمینه ای (مانند بیماری های کلیه، تومورهای غده فوق کلیه و بیماری های مادرزادی قلب) شروع می شود که آن را "فشارخون ثانویه" می نامند.  

فشارخون اولیه درمان قطعی ندارد و احتمال بهبودی کامل بسیار نادر است، اما اگر به موقع تشخیص، مراقبت و درمان صورت گیرد، قابل کنترل است و می توان از عوارض آن پیشگیری نمود. در فشارخون ثانویه، اگر بیماری زمینه ای که باعث ایجاد فشارخون بالا شده است درمان شود، در اکثر موارد فشارخون به وضع طبیعی بر می گردد و بیمار بهبود می یابد.

به طور کلی درمان بیماران مبتلا به فشارخون بالا به صورت ترکیبی از درمان غیردارویی و درمان دارویی انجام می شود.

درمان غیردارویی شامل ایجاد تغییر در شیوه زندگی نامناسب است که اولین گام برای کنترل و درمان فشارخون بالا محسوب می شود. چاقی، استعمال دخانیات و الکل، استرس، کم تحرکی و رژیـم غذایی نامناسب باعث بروز فشارخون بالا در فرد می شوند. تغذیه سالم و داشتن یک رژیم غذایی متعادل، کاهش مصرف نمک، اجتناب از مصرف دخانیات، عدم استفاده از الکل، کاهش استرس، داشتن فعالیت بدنی منظم با شدت متوسط به مدت 30 دقیقه در روز حداقل 5 بار در هفته و رسیدن به وزن ایده آل از جمله عواملی هستند که باعث کاهش و کنترل فشارخون می شوند. اصلاح شیوه زندگی هم در پیشگیری اولیه از بروز فشارخون بالا و هم در کنترل و کاهش این بیماری نقش مهمی دارد.

درمان دارویی بنا به تصمیم پزشک، برای افرادی تجویز می شود که فشارخون آن ها بعد از رعایت درمان غیرداوریی و اصلاح شیوه زندگی هم چنان بالا است. درمان دارویی باید همراه با توصیه به تغییر شیوه زندگی نامناسب و اصلاح آن باشد. داروها باید به طور مرتب و منظم طبق دستور پزشک مصرف شود. ممکن است مصرف داروها عوارضی مانند سرگیجه، خواب آلودگی، تنگی نفس شدید، تپش قلب، تهوع استفراغ و حساسیت ایجاد کند که باید به پزشک اطلاع داده شود تا اقدام مناسب برای رفع آن ها صورت گیرد و هرگز نباید اقدام به تغییر و یا قطع خودسرانه داروها نمود. 

برای پایش اثربخشی درمان در بیماران مبتلا به فشارخون بالا، باید حداقل ماهی یک بار فشارخون اندازه گیری شود و علاوه بر پزشک، فرد بیمار نیز در منزل فشارخون خود را اندازه گیری نماید. نیم ساعت قبل از اندازه گیری فشارخون، فرد باید از مصرف چای، غذا، سیگار و دخانیات خودداری کند و فعالیت بدنی شدید نداشته باشد. به مدت 5 دقیقه قبل از اندازه گیری فشارخون استراحت کند و بدون هیجان، اضطراب و درد باشد. همچنین مکانی که در آن فشارخون فرد اندازه گیری می شود به حد کافی آرام و دارای هوای مطلوب باشد. فشارخون طبیعی در طول شبانه روز متغیر است. گاهی لازم است فشارخون در زمان های مختلف شبانه روز اندازه گیری شود؛ خصوصا" وقتی فشارخون بالا تشخیص داده می شود یا وقتی که فرد تحت پایش است.

تهیه کننده: لیلا مرادی کارشناس گروه بهداشت عمومی

پایان خبر/

فریبا برزگری مدیر روابط عمومی دانشکده