1-شناخت شخصیت نوجوانان: والدین با شناخت ویژگی های دوره نوجوانی، بسیاری از رفتارهای ناخوشایند فرزندشان را غیرطبیعی نپندارند تا موجب بروز عکس العمل منفی در آنها و فرزندان  نشده و به تیرگی روابط با نوجوان نیانجامد .

2-استفاده از روش تغافل (نادیده گرفتن): از موثرترین روش های تربیتی در این دوره "روش تغاقل" است.یعنی مسائل و مشکلات نوجوان را بزرگ نشان ندهیم که در او ایجاد وحشت کند و یا به دلیل رفتارهایش دائم او را بازخواست نکنیم.از سویی به محبت و یاری والدین مطمئن باشد، و از سوی دیگر بداند در صورت هرگونه انحراف از اصول،مورد بازخواست قرار خواهد گرفت.

3-ایفای نقش راهنمایی به جای دستوری :در برخورد با مسائل نوجوانان،بهتر است از خودشان کمک بگیریم و این واقعیت را بداند که نخستین مسئول حل مشکل خود اوست. برای حل آن باید خود اقدام کند و ما والدین فقط وظیفه ی راهنمایی او را داریم که از عواقب تصمیم خودش مطلع شود.

4-آموزش : مهم ترین دلیل ترس و اضطراب از هر موضوعی، جهل و ناآگاهی نسبت به آن موضوع است. ضروری است برای کاهش ترس و اضطراب های نوجوانی،آموزش های لازم در مورد بلوغ،دوست یابی،حل مسئله،گذراندن اوقات فراغت،برنامه ریزی درسی و مواردی از این قبیل به نوجوان آموزش داده شود.

 

5-برقراری روابط دوستانه و عاقلانه: والدین با مراقبت دوستانه و عاقلانه ی خود ،احساس ایمنی و اطمینان را در وجود نوجوانانشان ایجاد می کنند.

6-اعتمادسازی:باید بیاموزیم که چگونه حس اعتماد نوجوان را نسبت به خودمان جلب و جذب کنیم. چنانچه اعتماد میان نوجوان و والدین کمرنگ شود، او برای حل مسائل خود به دیگران مراجعه میکند.

7-ارتباط کلامی، مقدمه ارتباط عاطفی: با تنظیم ساعات کار خود و بسترسازی مناسب در منزل،باید فرصت کافی برای "ارتباط های کلامی" با اعضا خانواده به ویژه نوجوان را فراهم آوریم.ارتباط کلامی خود مقدمه ارتباط عاطفی است که نوجوان سخت به آن نیازمند است.

8-تاکید بر محبت و پرهیز از خشونت: ارتباط با نوجوان اگر بر اساس عشق،علاقه، و صمیمیت استوار باشد، اعتماد به نفس را در او تامین و تضمین میکند و اگر با فشار و خشونت همراه باشد،ممکن است موجب اختلالات عصبی و دشواری های روانی در او شود.

9-الگوهای رفتاری والدین: نوجوان علاقمند است که والدینش شخصیتی مستحکم،باثبات و پایدار داشته باشد.چون به اتکا شخصیت و همانندسازی آنان نیازمند است و توجه والدین به الگوهای رفتاری خود مورد تایید است.

10-پرهیز از خشونت خانوادگی:خانه باید محل آرام،امن و مستحکمی برای اعضا خانواده به ویژه نوجوانان باشد و خشونت ها ،جروبحث ها و دعواهای والدین به آنها لطمه نزند و بهانه ی گریز آنان از خانواده را فراهم نیاورد.

11-گوش دادن: با نوجوانان صحبت کنیم و به سخنان او با علاقه گوش داده و بدانیم که خوب گوش کردن به حرف های نوجوانان ، رمز ارتباط موثر با اوست.

12-تکیه بر نقاط قوت: با مشاهده ی بعضی ضعف ها، نوجوان را تحقیر و سرزنش نکنیم و یا با دیگران مقایسه نکنیم. سعی کنیم برای رفع و جبران ضعف هایش، نقاط قوتش را تجلی بخشیم . از مقایسه و سرزنش فرزند خود جدا" خودداری کنیم.

13-انتظار به اندازه: با کسب شناخت همه جانبه از نوجوان، به اندازه توان و ظرفیت وجودیش از او انتظار داشته باشیم .

14-اجازه خطاکردن به نوجوان بدهیم: نوجوان باید بیاموزد که از مشکلات گریزان نباشد، بلکه برای حل مشکلاتش به دنبال کشف راه حل باشد. این زمانی است که اجازه ی  خطاکردن را به او بدهیم تا از خطاکردن احساس گناه نکند و بتواند فرصت یافتن راه حل را بیابد.

15- مشورت با نوجوان: نوجوان در اندیشه مستقل شدن است. بنابراین نباید عقاید خود را بر او تحمیل کنیم. بلکه باید با او همراه شده و با مشورت گرفقتن از او در خانه، در کسب استقلال یاری اش نماییم.

مشورت با نوجوان چند مزیت دارد:

اول اینکه او به دنیای بزرگسال راه می یابد  و دوم اینکه به وسیله برخورد اندیشه های نوجوان و والدین، کم کم نگرش صحیح در او شکل می گیرد و متوجه میشود که قوانین وضع شده تنها به جهت سعادت و تامین آسایش او وضع شده اند و اگر اعتراضی به برخی  مفاد این قوانین داشته باشد، می تواند به وسیله بحث و گفتگو در مورد آن صحبت کرده و به تعادل نسبی یابد.

16-فعال بودن نقش پدر در تربیت نوجوان :همانمگونه که "مادر" نخستین گذرگاه کودک و نوجوان به زندگی اجتماعی است ، آنچه که بسیار مورد نیاز یک نوجوان است ، وجود "پدری" است که خانواده بتواند بر او تکیه کند."پدری" که مهربان و پرشور باشد.

17-پذیرش بدون قید و شرط نوجوان: گام مهم برای ایجاد و تحکیم یک رابطه دوستانه و صمیمی با نوجوان این است که او را با همه کمی و کاستی هایش قبول داشته باشیم .کاستی های رفتاری اورا همچون نقاط قوت و توانایی هایش بپذیریم و اورا به عنوان فردی که دارای استقلال،سلیقه ها و عقاید خاص نگاه کنیم احساساتش را درک کنیم و اعتماد به نفس اورا با کم اهمیت جلوه دادن اشتباهاتش و تقدیر از کارهای پسندیده اش بالا ببریم.

18-درک نوجوان: درک و برداشت  ما از زندگی و مسائل آن، متفاوت از برداشتی است که نوجوان دارد. او زندگی را بر ساده ترین وجه ممکن می نگرد، بطوریکه عقایدش برای والدین پوچ و مسخره است.نسبت به عقایده اش بی اهمیت نباشیم، او را مورد تمسخر قرار ندهیم چراکه استهزا به تداوم رابطه عاطفی با فرزندان لطمه میزند.

19-برقراری ارتباط دوطرفه: بهتر است در برخورد با نوجوان هر زمان که سخنی را گفتیم، از او نیز سخنی بشنویم و نظر او را نسبت به و ظایف محوله اش جویا شویم.

20-خودداری از ارائه مستقیم پند و اندرز: نوجوان از شنیدن نصیحت و اندرز مستقیم و اینکه اشکالات رفتاری و گفتاریشان را تذکر بدهیم گریزان است . او اعمال خود را بی نقص می داند و تحمل شنیدن پند و اندرز از جانب والدین را ندارد. جهت اصلاح رفتار، او را به طور غیرمستقیم نسبت به اعمال و رفتار نادرستش آگاه کرده و خودمان الگویی برای او باشیم تا با پیروی از رفتار و گفتار ما والدین، روش صحیح برخورد را یاد بگیرد.

21-کمک به تخلیه انرژی سرشار نوجوان:در این سن نوجوان دارای انرژی فراوان جسمی است که بخشی از این انرژی به صورت رفتارهای پرخاشگرانه،مبارزه طلبی،..تخلیه میکند. تشویق نوجوان به انجام ورزش های مختلف،شرکت در فعالیت های الگوسازی برای آن هاو تحریکشان بر همانندسازی با آن الگوهها باعث می شود تا آنها انرژی خود را به طریق منطقی تخلیه کنند.

22-آموزش مهارت های برقراری روابط اجتماعی:.مامیتوانیم با شرکت دادن فرزند نوجوانمان در جمع دوستان،آشنایان،مهارت روابط اجتماعی اورا افزایش دهیم مثلا با فرزند نوجوان خود به گردش های دونفره برویم و در بسیاری از روابط اجتماعی نظیر آشناشدن با دیگران،خرید کردن از مغازه،..را با او به صورت عملی تمرین کنیم.

23-کمک به استقلال طلبی نوجوان: نوجوان می خواهد از قید و بندهای دوران کودکی که او را به خانواده اش متصل کرده است، جدا شود و الگوهای جدیدی را جایگزین آنان کند.بنابراین حس استقلال طلبی خود را با مخالفت،مقاومت کردن و لجباری با والدین نشان می دهد. برای برخورد با این رفتار نوجوان بهتر است با او با لحنی صحبتم بکنیم که احساس نکند برایش تصمیم گیری می کنیم. آزادی را به تدریج و متناسب با سنی که دارد به او بدهیم و نظارت غیر مستقیم بر او داشته باشیم و اگر بدانیم از این آزادی سواستفاده کرده به او تذکر داده و او را متوجه اعمالش بکنیم.

سخن آخر

در یک کلام فرزند نوجوان خود را بشناسیم، در کنارش باشیم و برای عبور از این دوران پراسترس و در عین حال سرشار از استعداد،جهت رسیدن به فردایی سالم و سازنده یاریش کنیم .

تهیه کننده :ملیحه مکی آبادی کارشناس ارشد روانشناسی،کارشناس  آموزشی  گروه ارتقا سلامت

 پایان خبر/