پساب مزارع پرورش ماهی یکی از مشکلات جدی محیط زیستی است.

 این آب‌ها معمولاً حاوی مواد مضر مانند نیتروژن، فسفر و مواد آلی هستند که اگر بدون تصفیه به دریاها و رودخانه‌ها بازگردند، می‌توانند اثرات مخربی داشته باشند. یکی از این اثرات رشد بیش از حد جلبک‌ها در آب‌های آزاد است که با مصرف اکسیژن، حیات موجودات دیگر را به خطر می‌اندازد. بنابراین، تصفیه پساب‌های مزارع پرورش ماهی قبل از ورود به محیط زیست، اهمیت بسیار زیادی دارد. در یک مطالعه جدید، روش تصفیه‌ای مورد بررسی قرار گرفت که از فیلترهای هوادهی کوچک با مواد مختلف برای حذف آلودگی‌ها استفاده می‌کرد. در این مطالعه سه نوع ماده برای پر کردن فیلترها به کار گرفته شد: در اولین روش از سنگ‌های سبک رس‌مانند استفاده شد که به‌عنوان یک بستر ساده عمل می‌کنند. در روش دوم این سنگ‌ها با ترکیبات آهن و کربن ترکیب شدند. در روش سوم از سنگ‌های سبک همراه با یک ماده معدنی به نام پیریت استفاده شد.نتایج نشان داد که هر سه روش توانایی بالایی در حذف مواد آلی دارند و توانستند بیش از 95 درصد این مواد را از پساب جدا کنند. با این حال، روش دوم که ترکیبی از سنگ‌های سبک و مواد آهن‌دار بود، عملکرد بسیار بهتری در حذف نیتروژن داشت و توانست حدود 93 درصد از نیتروژن موجود در پساب را حذف کند. این میزان از دو روش دیگر بالاتر بود و نشان داد که استفاده از مواد آهن‌دار می‌تواند تصفیه پساب را بسیار مؤثرتر کند.دلیل این عملکرد بهتر به وجود مواد آهن و کربن در ترکیب استفاده‌شده بازمی‌گردد. این مواد باعث رشد میکروب‌های خاصی شدند که در حذف نیتروژن بسیار مؤثر هستند.

استفاده از این روش‌ها به دلایل مختلفی اهمیت دارد. اول اینکه، این روش‌ها کم‌هزینه هستند و با استفاده از مواد ساده و در دسترس می‌توانند در مقیاس‌های بزرگ اجرا شوند. دوم اینکه، استفاده از ترکیبات آهن‌دار نه تنها به حذف بهتر آلودگی‌ها کمک می‌کند، بلکه رشد میکروب‌های مفید را نیز افزایش می‌دهد. این میکروب‌ها مواد مضر موجود در آب را تجزیه کرده و آن‌ها را به مواد بی‌خطر تبدیل می‌کنند. اجرای این روش می‌تواند تأثیرات مثبتی بر محیط زیست داشته باشد. با جلوگیری از ورود نیتروژن و سایر مواد مضر به دریاها و رودخانه‌ها، مشکلاتی مثل رشد بیش از حد جلبک‌ها کاهش می‌یابد و کیفیت آب‌ها حفظ می‌شود. همچنین، این روش به مزارع پرورش ماهی کمک می‌کند تا فعالیت خود را با آسیب کمتری به محیط زیست ادامه دهند. در مجموع، این تحقیق نشان داد که با استفاده از روش‌های ساده و کارآمد می‌توان اثرات منفی مزارع پرورش ماهی را به میزان قابل توجهی کاهش داد.

مجید امیریان- دانشجوی دکتری مهندسی بهداشت محیط