امروزه با توجه به پیشرفت فناوری، کاربران رایانه بیشتر از سایر کارمندان در هر سازمان مستعد ابتلا به اختلالات اسکلتی عضلانی هستند. وجود رابطه بین اختلالات اسـکلتی-عـضلانی به‌ویژه درد ناحیه کمر و حالت بدنی نشسته در مشاغل، مورد تائید قرارگرفته است، بنابراین اصلاح نحوه نشستن و مداخلات آموزشی مبتنی بر ارگونومی و الگوهای آموزشی ارتقا سلامت در کاربران رایانه ضروری است.اختلالات اسکلتی- عضلانی به هرگونه آسیب بافتی سیستم اسکلتی – عضلانی که باعث مختل شدن عملکرد اندام‌ها می‌شود، اطلاق می‌گردد ، این اختلالات منجر به آسیب‌های متعددی در اجزای تشکیل‌دهنده سیستم اسکلتی - عضلانی بدن می‌شود . یکی از شایع‌ترین اختلالات اسکلتی عضلانی، اختلالات اسکلتی- عضلانی مرتبط باکار است که به‌عنوان یکی از مشکلات اصلی سلامتی، ناتوانی و غیبت از کار در جوامع صنعتی محسوب می‌گردد، حدود یک‌سوم از هزینه‌های درمانی را به خود اختصاص می‌دهد و عامل اصلی آسیب به نیروی کار انسانی می‌باشد . البته آنچه قابل‌تأمل است نقش آموزش در تغییر رفتارهای فردی نامطلوب است  و یکی از راه‌کارهای آموزشی مؤثر در این افراد، آموزش ارگونومی است.

ارگونومی در اصل واژه‌ای یونانی است که از ترکیب ارگو به معنی کار و نومس به معنای قاعده و قانون تشکیل‌شده است . ارگونومی علمی است در جستجوی افزایش ایمنی، کارایی باهدف راحتی افراد توسط ایجاد محیط کاری متناسب باقابلیت‌های کاربران و تطابق محیط با انسان است. این علم به مطالعه و تحلیل چگونگی انجام وظایف توسط افراد، نوع تجهیزات مورداستفاده آن‌ها، چارچوب زمانی و جنبه‌های فیزیکی و روانشناسی محیط کار نیز می‌پردازدبه همین منظور پیشگیری و دادن آموزش به کاربران رایانه جزو اولویت های بهداشتی می باشد و جهت پیشگیری از پیامدهای مضر، ضروری است ، چرا که برخی از مطالعات نشان داده اند که یکی از عوامل ایجاد کننده اختلالات اسکلتی- عضلانی نداشتن دانش است،بنابراین، ارائه آموزش به کاربران رایانه حائز اهمیت است.

از طرف دیگر برای درک بهتر و عمیق تر رفتار خود- مراقبتی و ارتقای آن، استفاه از نظریه ها و مدلهای متکی به شواهد در آموزش بیماران الزامی باشد . انتخاب یک الگو برای آموزش بهداشت، اولین گام در فرآیند برنامه‌ریزی هر برنامه آموزش بهداشت بوده و الگوی مناسب، برنامه را در مسیر صحیح و در جهت حرکت صحیح نگه می‌دارد . یکی از الگوهای آموزشی مطرح در آموزش بهداشت، مدل پرسید- پروسید است  که در آموزش مددجویان و کارکنان نیز کاربرد دارد توجه به نتایج پژوهش‌های متفاوت، الگوی پرسید چارچوبی را فراهم می‌کند که به موجب آن عوامل مساعدکننده (دانش، نگرش، باورها و غیره)، عوامل تقویت‌کننده (تأثیر خانواده، همسانان، کارکنان بهداشتی و غیره) و عوامل قادرکننده (قابل‌دسترس بودن منابع، مهارت‌ها و غیره) به‌عنوان عوامل مؤثر بر رفتار در تشخیص آموزشی تعیین می‌شوند ، این الگو فرایندی برای تغییر رفتار است و نتایج احتمالی حاصل از یک برنامه آموزشی را بررسی می‌کند بنابراین استفاده از آن در مداخلات آموزشی مفید است،نتایج این مطالعه نشان داد که آموزش‌های ارگونومی مبتنی بر مدل پرسید و شناسایی عوامل اثرگذار می تواند بر اصلاح رفتار کاربران رایانه تاثر گذار باشد.

پژوهشگران معتقدند دادن آموزش یکی از مهم ترین عوامل تأثیر گذار بر پیش گیری از آسیب ها می باشد. مداخلات آموزشی سبب ارتقا آگاهی و نگرش و به دنبال آن تغییر در نگرش فرد منجر به تغییر در رفتار می شود و در نهایت سبب پیش گیری از آسیب های اسکلتی- عضلانی محیط کار می شود. از طرفی دیگر از آنجایی که هر فرد بخش عمده‌ای از زندگی خود را در محیط‌های کاری می‌گذراند، می‌تواند درصورت انجام مداخلات موجب بهبود محیط کار افراد به منظور کاهش شکایت از بیماری‌ها و صدمات شغلی و افزایش رضایت شغلی کارکنان و پیشگیری از گسترش آسیب‌های مرتبط گردداختلالات اسکلتی عضلانی با هزینه های زیادی برای کارفرمایان مانند غیبت، کاهش بهره وری و افزایش هزینه مراقبت های بهداشتی، ناتوانی و غرامت کارگران همراه است. مسائل ایمنی و بهداشتی در محیط‌های شغلی از اهمیت بسیاری برخوردار است

با توجه به پیشرفت‌های اخیر در تکنولوژی، استفاده از رایانه، تبدیل به یک امر ضروری و جدا ناپذیر از زندگی انسان شده است. از جمله مهم‌ترین دستاوردهای بشر در سال‌های اخیر اختراع رایانه می‌باشد و از مهم‌ترین مشکلاتی که در صورت استفاده نادرست از رایانه برای انسان ایجاد می‌شود، مشکلات اسکلتی- عضلانی می‌باشد عدم رعایت‌ اصول ارگونومی‌ و بهداشتی‌ در حین‌ کار با رایانه ‌، ســبب‌ مشــکلات جــدی ســلامتی‌ بــرای افــراد مــی‌گــرددتأمین سلامت و فراهم نمودن آسایش و رفاه کارگران و تطبیق وضعیت کار با توانایی‌های جسمی و روانی آنان امروزه دیگر یک مزیت به شمار نمی‌آید؛ بلکه یک وظیفه اخلاقی انسانی و یک شرط امکان انجام کار و فعالیت ثمربخش است، بدین خاطر است که امروزه از ارگونومی به صورت گسترده برای بهبود شرایط کار استفاده می‌شود که اهمیت توجه به اصول ایمنی و بهداشت حرفه‌ای را مورد تأکید قرار می‌دهد.نتایج این مداخله نشان داد که آموزش مبتنی بر ارگونومی در بهبود برخی از مولفه ها مانند دانش و رفتار تأثیرگذار بوده است. این پژوهش نشان داد که آموزش مبتنی بر ارگونومی با ایجاد پیوند بین فرد و محیط کار، منجر به بهبود دانش، عوامل قادرکننده، عوامل تقویت کننده و رفتار در خصوص کاهش اختلالات اسکلتی عضلانی مرتبط با کار با رایانه در گروه آزمون شد.

این مطلب از جلسه دفاع پایان نامه «حمید رضا عظیمی موصلو» دانشجوی رشته کارشناسی ارشد آموزش بهداشت وارتفا سلامت با عنوان "بررسی تا پیر آموزش ارگونومی بر دردهای اسکلتی عضلانی کاربران رایانه شاغل در  شبکه بهداشت ودرمان شهرستان فیروزآباد- کاربردی از مدل پرسید " به راهنمایی دکتر «مهین نظری» مدیر گروه آموزش بهداشت وارتقا سلامت دانشکده بهداشت استخراج گردیده است .