عواملی که در تاثیر احساسی روی کودکان در مواقع اضطراری موثرند:

میزان آسیبی که از یک فاجعه منتتج می شود می تواند بسیار بزرگ باشد. ویرانی منازل و جدایی از مدرسه، خانواده و دوستان می توانند مقادیر قابل توجهی از استرس و اضطراب را برای کودکان به ارمغان بیاورد.

تاثیر احساسی یک موقعیت اورژانسی روی یک کودک به ویژگی ها و تجربیات، شرایط اقتصادی خانواده و جامعه و در دسترس بودن منابع محلی بستگی دارد. همه ی کودکان به یک صورت از خود واکنش نشان نمی دهند.

برخی ممکن است واکشن های شدیدتر و طولانی مدت تر داشته باشند.

عوامل خاص زیر می توانند روی واکنش احساسی کودک تاثیر بگذارند:

·         درگیری مستقیم با موقعیت اورزانسی

·         وجود اتفاق آسیب زا یا استرس دهنده ی قبلی

·         تصور و باور اینکه خود کودک یا یک فرد نزدیک ممکن است جان خود را از دست بدهند

·         ار دست دادن عضوی از خانواده، دوست نزدیک و یا حیوان خانگی

·         جدایی از مراقبین

·         منابع خانواده

·         ارتباطات و روابط میان اعضای خانواده

·         برخورد مکرر با پوشش رسانه ها از بلا و عواقب آن

·         اضطراب مدام ناشی از تغییر روال همیشگی و شرایط آشنای زندگی

·         تفاوت های فرهنگی

·         انعطاف پذیری جامعه

برای سازگاری کودک با فاجعه و تحمل آن چه کاری می توانید انجام دهید؟

ارایه ی یک الگوی مناسب برای فرزندان خود از طریق مدیریت استرس خود از مسیر اتخاذ تصمیمات سالم در شیوه ی زندگی خود، مانند تغدیه ی سالم، ورزش به طور منظم، خوابیدن به میزان مناسب و دوری جستن از مواد مخدر و الکل برای والدین و مراقبین حیاتی است. وقتی شما آماده، به خوبی استراحت کرده و دارای آرامش هستید می توانید به اتفاقات غیر منتظره واکنش مناسب تری نشان داده و تصمیماتی بگیرید که بیشترین منفعت را برای خانواده و افرادی که دوست میدارید به همراه میاورد.

نکته های زیر می توانند به کاهش اضطراب در قبل، حین و پس از یک فاجعه یا اتفاق ناگوار یاری برسانند:

قبل از فاجعه :

·         با کودکان خود صحبت کرده تا مطلع شوند که شما آماده اید تا آنها را ایمن نگه دارید.

·         برنامه ها و طرح های ایمنی را قبل از رخ دادن فاجعه یا اتفاق ناگوار مرور کنید. داشتن یک برنامه اعتماد به نفس کودکان اتان را افزایش داده و به آنها در داشتن درکی از کنترل شرایط کمک می کند.

حین فاجعه :

·         آرامش خود را حفط کرده و به کودکان خود آرامش خاطر دهید.

·         با کودکان خود در مورد چیزی که در حال رخ دادن است به نحوی صحبت کرده که بتوانند متوجه شوند. این سخنان را ساده و متناسب با سن کودک طرح کنید.

پس از فاجعه :

·         موقعیت هایی برای کودکان فراهم آورید تا درباره ی شرایطی که به آنها می گذرد و اینکه چه نظری درباره ی آن دارند صحبت کنند. آنها را تشویق کنید تا نگرانی هایشان را به اشتراک گذاشته و سوالاتی که دارند را بپرسند.

·         شما می توانید با ترغیب کودکان به انجام برخی امور مرتبط به فاجعه ی رخ داده، به آنها در داشتن درکی از حس کنترل شرایط و مدیریت احساسات اشان کمک کنید. برای مثال، کودکان می توانند پس از فاجعه به بقیه کمک برسانند، مثل داوطلب شدن برای یاری رساندن به جامعه یا اعضای خانواده در یک محیط امن.کودکان به دلایل بهداشتی و ایمنی نباید در امور پاکسازی فاجعه مشارکت داشته باشند.

·         دشوار است که چگونگی واکنش برخی کودکان به فجایع و اتفاقات ناگوار را پیش بینی کرد. چون که والدین، معلمین و سایر بزرگسالان، کودک را در شرایط گوناگونی مشاهده می کنند، مهم است که جهت به اشتراک گذاشتن اطلاعات در مورد چگونگی سر کردن کودک با شرایط، با یکدیگر همکاری لازم را داشته باشند.

دکتر مسعود کریمی عضو هیئت علمی رشته آموزش بهداشت و ارتقا سلامت