^{چرا جمعیت ؟}

مسئله جمعیت یک مسئله استراتژیک برای هر کشور است و مولفه اصلی توسعه یافتگی آن محسوب می شود.اساسا محور توسعه در کشور ها بر مبنای جمعیت جوان ،پویا ،بالنده ،اهل کار و خلاقیت سنجیده می شود و معمولا جوامعی که جوانان بیشتری دارند ،سرزنده تر هستند. اما متاسفانه آمارهای مربوط به جمعیت ایرن حاکی از یک روند کاهشی در نرخ رشد و رسیدن به کشوری پیر در ۳۰ سال آینده است.با توجه به اهمیت این امر ،نیازمند یک جهش عظیم هستیم تا در آینده نه چندان دور شاهد اتفاقات ناگوار در کشور عزیزمان نباشیم.

پنجره جمعیتی چیست ؟

هر زمانی که جامعه ای حداقل ۷۰ درصد جمعیت در بازه زمانی ۱۵ تا ۶۴ سال یعنی سن های اوج کار و فعالیت باشند اصطلاحا گفته می شود که آن کشور در فرصت پنجره جمعیتی قرار دارد.این مدت زمان فرصتی برای اصلاح ساختارهای جمعیتی و هم چنین رشد و پیشرفت علمی و اقتصادی کشور است که اگر مغتنم شمرده نشود ، آثار جبران ناپذیری خواهد داشت. ایران اسلامی تا سال ۱۴۱۵ در فرصت پنجره جمعیتی است و از حدود ۱۵ سال آینده این فرصت تمام می شود. در واقع هر تلاش در این بازه زمانی برای افزایش نرخ رشد جمعیت انجام شود در سال های بعد به نفع کشور خواهد بود و از این جهت است که گروه ها و افرادی که تا کنون فعال نشده اند از همین الان باید این هدف مهم را در اولویت کاری خود قرار دهند.

امروزه تأخیر در فرزند آوری به یکی از الگوهای رایج رفتار باروری در جهان تبدیل شده است یکی از چالش‌های جدی که جوامع در سرتاسر جهان با آن مواجه است، تمایل زوجین به فرزند آوری کمتر و به تأخیر انداختن آن است. طی دهه اخیر در ایران، جمعیت سنین زیر 15 سال به‌طور اساسی رو به کاهش است در مقابل تعداد جمعیت جوان و در سن کار افزایش‌یافته است و همچنین سرعت سن سالخوردگی به‌آرامی رو به فزونی است. براساس آمار مرکز ایران در سال 1395 بیش از 10 درصد جمعیت ایران در سنین بالای 60 سالگی قرارگرفته‌اند و تا سال 1415 جمعیت ایران با عبور از نرخ 12 درصدی سالمندی جمعیت پیر تلقی می‌شود. به نظر می‌رسد یکی از دلایل مهم در کاهش نرخ باروری کشور، کاهش باروری و فرزند آوری است. نگرش نسبت به باروری، احساس فشارهای اجتماعی بر فرزند آوری و میزان کنترل بر امکانات و منابع اقتصادی حمایتی موردنیاز برای داشتن فرزند، سه عامل مستقیم بلافصل تعیین‌کننده قصد باروری می‌باشند. ازجمله مواردی که می‌تواند نقش مهمی در تغییرات سطوح باروری و به دنبال ان تغییرات رشد جمعیتی یک جامعه ایفا کند، ارزش‌های فرزندآوری است. با شناخت ارزش‌های فرزند آوری، می‌توان سیاست‌ها و برنامه‌هایی را به‌منظور تغییر شرایط فرهنگی، بینش‌ها و نگرش‌های اجتماعی طراحی و بستری مناسبی برای تغییر رفتارهای باروری افراد فراهم کرد. آموزش بهداشت به‌عنوان زمینه و مرکز ثقل تمام فعالیت‌های بهداشتی -درمانی همواره موردتوجه بوده است و اهمیت بسزایی می‌باشد.

آنچه که تشکیل دهنده انگیزه افراد برای فرزند آوری است دستیابی به نیازهای درک شده خودشان است،به عبارت دیگر افراد هنگامی درمورد قصد  فرزندآوری تصمیم می گیرند که ابتدا در آنها نیاز به فرزند آوری ایجاد شود.

قصد فرزندآوردن یا نیاوردن به صورت تصادفی شکل نمی گیرد و تحت تاثیر عوامل مختلفی قرار میگیرد که یکی از آنها می تواند نگرش به پیامدهای فرزندآوری باشد.ارزیابی آنها از اینکه آیا داشتن فرزند تاثیر مثبت یا منفی بر روند زندگی آنها خواهد داشت.

پایه و اساس این ارزیابی را عقاید ،باور و ارزش های مورد قبول فرد درباره پیامدهای داشتن یا نداشتن فرزند تشکیل می دهد.اگر باور فرد این باشد که فرزند باعث تسهیل و یا تسریع در دستیابی شرایط مطلوب می شود نگرشی مثبت در فرد نسبت به فرزند آوری ایجاد می شود و در صورتیکه اعتقاد فرد این باشد که فرزند مانعی برای دستیابی به شرایط مطلوب است نسبت به فرزندآوری نگرشی منفی خواهد داشت.منظور از شرایط مطلوب دستیابی به موقعیتی است که شخص نیاز های درک شده اش مرتفع یا کاهش یابد.

این مطلب از از پایان‌نامه‌ی خانم " دنا مرادی بلوکهلو " دانشجوی کارشناسی ارشد آموزش بهداشت به راهنمایی دکتر "لیلا قهرمانی" و با عنوان" بررسی تاثیر مداخله آموزشی از طریق شبکه های اجتماعی بر قصد فرزندآوری جمعیت زوجین متاهل بدون فرزند شهر شیراز: کاربردی از نظریه رفتار برنامه ریزی شده" استخراج گردیده است.