کمردرد ( Low Back Pain)شکایت شایعی است که بسیاری از افراد در طول زندگی با آن روبرو می‌شوند. آمار نشان می‌دهد که 80٪ از افراد در دوران زندگی خود حداقل یک مرتبه به علت کمردرد به پزشک مراجعه کرده‌اند.

علل دردهای کمری:

عوامل مختلفی در ایجاد درد کمر نقش دارند و تقسیم بندی‌های گوناگونی در این ارتباط وجود دارد. سندرم بی تحرکی یکی از مهم‌ترین عوامل ابتلا به بیماری‌های مزمن و ناتوانی جسمانی حرکتی از جمله کمر درد به‌شمار می‌آید. به نظر پزشکان بیش از 85 درصد علل دردهای عضلانی صرف نظر از عواملی چون چاقی و نوع شغل مربوط به بی تحرکی است.

مهمترین علل کمردرد عبارتنداز: درد مکانیکی کمر، درد کمر با منشاء درون وندی، درد کمر التهابی، درد به دلیل عفونت، درد ناشی از تومورها، درد کمر با منشاء عروقی، درد کمر با مبدأ روانی. از میان علت‌های فوق، دردهای مکانیکی شایعترین علت کمردرد هستند.

علل مکانیکی دردهای کمری:

90 درصد دردهای کمری از نوع مکانیکی است. بسیاری از از این اختلالات مکانیکی نیز در قسمت پایین فقرات کمری ایجاد می‌شود. درحقیقت ناحیه کمری-خاجی(Lumbosacral) شایعترین محل دردهای کمری است. مهمترین علل دردهای مکانیکی ناحیه کمر عبارتنداز: کشیدگی عضلانی، پیچ خوردگی ها، آسیب مفاصل بین مهره‌ای پشتی، فتق دیسک بین مهره‌ای، لغزش مهره کمری، انحراف جانبی ستون فقرات، شکستگی‌ها و دررفتگی‌ها.

درد کمر با منشاء روانی:

اگر درد بدون وجود ضایعه عضوی خاصی ایجاد گردد، درد روانی (سایکوژنیک) یا سایکوسوماتیک می‌نامند. این نوع درد منشاء روحی داشته و ارتباطی با ساختار ماهیچه‌ای، مفصلی، رباط ‌ها و دیسک بین مهره‌ای ندارد. به هرحال محل درد و نیز تنوع بارزی که با هیچ تفسیر آناتومیک خاصی هم‌خوانی نداشته باشد، سایکوژنیک بودن درد را مطرح می‌سازد. مواردی چون افسردگی، هیستری و تمارض در این گروه قرارمی‌گیرند. سایر علل ازقبیل اختلالات مادرزادی، بیماری‌های متابولیک(استئوپروز)، بیماری‌های غدد(هیپرپاراتیروئیدی)، مسمومیت با فلزات سنگین مانند جیوه و رادیوم، بیماری‌های خونی(تالاسمی) ممکن است باعث کمردرد شوند.

تشخیص

سن ابتلا به کمردرد و دردهای مزمن در ناحیه ستون فقرات پایین آمده و از این جهت موضوع نگران‌کننده است. بخش بزرگی از کمردردها ناشی از سبک زندگی نادرست و پایین بودن سطح اطلاعات مردم در خصوص رفتارهای صحیح نشستن و خوابیدن، جابه جایی اجسام ، تحرک جسمانی کم و تغذیه نادرست است. درگذشته اغلب بیمارانی که از دردهای کمر شکایت داشتند درسنین میانسالی به بالا بودند، اما امروزه با وجود زندگی مدرن، جوانان و نوجوانان نیز به جرگه تجربه کنندگان دردهای کمر پیوسته‌اند. علاوه بر معاینه فیزیکی جهت تشخیص علت کمردرد توسط پزشک معالج، احتمال دارد با توجه به شرایط بیمار اقدامات تشخیصی خاصی از قبیل رادیوگرافی، ام آر آی، سی تی اسکن، اسکن استخوانی، میلوگرافی و آزمایش خون نیز درخواست گردد.

اصول پیشگیری:

پیشگیری از دردهای کمر یک عامل مهم جهت بهبود مناسبات اقتصادی، مشارکت فعال افراد در جامعه و کاهش هزینه‌های درمانی است. بسیاری از عوامل مهم پیشگیری از کمردرد عبارتنداز:

· پرهیز از یک وضعیت ثابت، به ویژه نشستن طولانی مدت روی صندلی

· اجتناب از حرکات سریع و چرخشی در ستون فقرات

· اگر مجبور به کار در حالت ایستاده هستیم، باید به گونه‌ای شرایط را مهیا کنیم که مجبور به خم کردن تنه نباشیم.

· پرهیزاز بلندکردن اجسام سنگین، به خصوص در حالت ایستاده با زانوهای صاف

· استاندارد سازی محیط‌های کار و خانه ازنظر ارتفاع مناسب اجسام در دسترس

· کاهش وزن درصورت چاقی

· تقویت ماهیچه‌های ستون فقرات براساس اصول صحیح. امروزه علم فیزیوتراپی می‌تواند یک روش مناسب و مفید را در این زمینه ارائه کند.

· پرهیزاز رانندگی طولانی مدت و در نظر گرفتن توقف‌هایی در مسیر

· پرهیزاز تشک‌های نرم حجیم و استفاده از بالش‌های مناسب زیر سر.

· داشتن اعتماد به نفس و روحیه‌ای شاد به جای اضطراب و تشویش. افراد مضطرب معمولاً کنترل مناسبی بر وضعیت بدنی خود در فعالیت‌های روزمره ندارند، بنابراین مستعد آسیب بیشتری هستند.

تهیه کننده : ، مهناز زادانی فرد- کارشناس بهداشت عمومی

معصومه مظفری، -دانشجوی کارشناس بهداشت عمومی