شایعترین علائم آسم عبارتند از:

·سرفه: سرفه بیمـاران آسـمی معمـولا خـشک بـوده و اغلـب در اواسط و آخر شب و اوایل صبح و یا هنگام ورزش و یا مواجهه با  محرکها بدتر میشود. اگر سرفه بیمار بـیش از 4هفتـه ادامـه یابد باید از نظر ابتلا به آسم مورد ارزیابی قرار گیرد.
·تنگی نفس: در حالت طبیعی تنفس به راحتی انجام مـیگیـرد. احساس کمبود هوا و بروز تنگی نفـس ممکـن اسـت بـه دلیـل بیماری آسم باشد.

·خس خس سینه: نوعی صدای زیر اسـت کـه معمـولاً در زمـان بازدم و بیشتر در هنگام شب و انجـام ورزش شـنیده مـیشـود. افراد مبتلا به آسم به طور مکرر دچار خس خس میشوند.

·احساس فشار و گرفتگی در سینه شدت علائم فوق در ساعات مختلف شبانه روز، فصول گونـاگون و حـالات مختلف بیماری متفاوت است ضمن آن که ممکن است همه علائـم ذکـر شده در یک بیمار وجود نداشته باشد.

حمله آسم

حمله آسم به حالتی گفته میشود که شدت علائم آسـم از حـد معمـول بیشتر شود. شدت حملات آسم متفاوت است و در بعضی از مـوارد حتـی میتواند منجر به مرگ بیمار گردد. بنابراین لازم است با درمان مناسب و کنترل بیماری، از بروز حملات آسم پیشگیری کرد. از علائم بـروز حملـه آسم میتوان به بدتر شدن پیش رونده سرفه، خـس خـس سـینه، تنگـی نفس و یا احساس فشردگی قفسه سینه به ویژه در هنگام خواب، سـختی در نفس کشیدن در حین راه رفتن و صحبت کردن و نیاز به استفاده زیاد از اسپری سالبوتامول اشاره نمود.در حمله شدید آسم بیمار دچار تنگی نفس شدید، تنفس سریع، عرق سرد، خس خس مداوم شده و در هنگام تنفس از عضلات فرعـی تـنفس استفاده میکند )به صورت داخل کـشیده شـدن پوسـت قفـسه سـینه و عضلات بین دنده ای( و حتی قادر به بیان یک جمله نمی باشد. لـبهـا و انتهای انگشتان دست و پا کبود شده و در برخی موارد ممکن است بیمار دچار کاهش سطح هوشیاری شود. لذا باید توجه داشت کـه حملـه آسـم جزو اورژانسهای پزشکی بوده و نیازمند اقدام فـوری جهـت رفـع علائـم بیمار است.

تشخیص آسم

یکی از مهمترین ارکان تشخیص آسم، سابقه پزشکی و شرح حـال بیمـار است. وجود سرفههای طولانی بیش از 4هفته، خس خس سینه مکـرر و تنگی نفس عودکننده به ویژه پـس از سـرماخوردگی، فعالیـت، ورزش یـا مواجهه با عوامل محرک و آلرژن به نفـع تـشخیص بیمـاری آسـم اسـت خصوصاً اگر سابقه فردی یا خانوادگی اگزما، آلرژی بینـی یـا سـایر انـواع
آلرژی وجود داشته باشد. در تشخیص بیمـاری آسـم، پزشـک عـلاوه بـر گرفتن شرح حال و انجام معاینات بالینی، از آزمونهای سنجش عملکـرد ریه نظیر اسپیرومتری نیز استفاده میکند.اسپیرومتری مهمترین و رایجترین آزمونی است که به منظور ارزیـابی عملکرد ریهها در تشخیص بیماری آسم مورد استفاده قرار میگیرد. ایـن تست میزان و سرعت ورود و خروج هوا از راههای تنفسی را به هنگـام دم و بازدم اندازهگیری میکند. در افراد مبتلا به آسم به دلیل وجود انسداد در راههای هوایی، حجم و سرعت ورود و خروج هوا از راههای هوایی کاهش پیدا میکند. در بعـضی از موارد ممکن است جهت تشخیص بیماری، از آزمونهای اضافه دیگـری نظیر تست چالش ورزش یا تست متاکولین نیز استفاده گردد.

راضیه السادات عطاپور کارشناس پژوهشی گروه اپیدمیولوژی دانشکده بهداشت