آربوویروس‌ها (Arboviruses) گروهی از ویروس‌ها هستند که به وسیله بندپایان خون‌خوار مانند پشه‌ها، کنه‌ها و مگس‌ها منتقل می‌شوند. نام "آربوویروس" از عبارت انگلیسی "arthropod-borne virus" گرفته شده است، یعنی ویروس‌های منتقل‌شونده توسط بندپایان. این ویروس‌ها می‌توانند بیماری‌هایی مانند تب زرد، دنگی، زیکا، والسولفا، ژاپن انسفالیت و بسیاری دیگر را در انسان و حیوانات ایجاد کنند.

تب کریمه کنگو (CCHF) یکی از بیماری های آربوویروسی خطرناک است که از طریق کنه‌ها، تماس با خون یا بافت حیوانات آلوده (مثل دام) یا انسان‌های بیمار منتقل می‌شود. در ایران، این بیماری به‌ویژه در مناطق روستایی و بین دامداران و کارگران کشتارگاه‌ها دیده می‌شود.

با توجه به اینکه دربیشترکشورها بخصوص کشورهای همسایه ایران ازجمله عراق، دوبی ،عمان،پاکستان،ترکیه، افغانستان، ،امارات متحده عربی ،قزاقستان،ازبکستان، عربستان سعودی ویروس این بیماری وجوددارد. وازطرف دیگرقاچاق دام از کشورهای همسایه به داخل کشور صورت می گیردبنابراین همیشه خطر انتقال وبروز این بیماری وجود دارد.

شیوع: موارد بیماری اغلب در فصول گرم (بهار و تابستان) به دلیل فعالیت کنه‌ها افزایش می‌یابد. استان‌های سیستان و بلوچستان، گلستان، مازندران و برخی مناطق غربی کشور گزارش‌های بیشتری دارند.

علائم: 1 تا 3 روز وحداکثر 9 روزپس از گزش کنه ویا 5 تا 6 روز پس از تماس با بافت یا خون حیوان آلوده، علائم بیماری بصورت ناگهانی با سردرد شدید، تب، لرز، درد عضلانی، خصوصا" درناحیه پشت وپاها، گیجی ،دردوسفتی ناحیه گردن، درد وقرمزی چشم  وترس از نور دیده می شود.ممکن است حالت تهوع ، استفراغ یا گلودرد وگاه اسهال ودردمنتشر شکمی  نیز وجودباشد. تورم وقرمزی صورت، گردن وقفسه سینه، پرخونی خفیف حلق و ناحیه دهان شایع است.

3 تا 5 روز پس از شروع بیماری، خونریزی مخاطها ولکه های خون مردگی ، بخصوص درقسمت بالای بدن ودرطول خط زیربغلی و زیرپستان خانمها دیده می شود.به دنبال خونریزی زیرپوستی ، ممکن است خون در مدفوع، ادرار و خونریزی از دهان، ملتحمه ، گوش ها، رحم و حتی خلط خونی دیده شود. گاه خونریزی از بینی، استفراغ خونی، خونریزی از دستگاه گوارش و رحم آنقدر شدید است که بیمار نیاز به تزریق خون دارد.

مجتبی امینی دانشجوی دکتری گروه بیولوژی و کنترل ناقلین بیماریهای دانشکده