v      آیا می­دانستید، در سطح جهان، از هر هفت نوجوان 10 تا 19 ساله، یک نفر دچار اختلال روانی است که 13 درصد از بار جهانی بیماری را در این گروه سنی تشکیل می­دهد.

v      افسردگی، اضطراب و اختلالات رفتاری از علل اصلی بیماری و ناتوانی در میان نوجوانان هستند.

v      خودکشی چهارمین عامل مرگ و میر در بین 15 تا 19 سال است.

v      ناتوانی در رسیدگی به شرایط بهداشت روانی نوجوانان تا بزرگسالی می تواند سلامت جسمی و روانی آنها را مختل کند و فرصت های زندگی رضایت بخشی را در بزرگسالی محدود کند.

نوجوانی دورانی منحصر به فرد و شکل دهنده است. تغییرات فیزیکی، عاطفی و اجتماعی، از جمله قرار گرفتن در معرض فقر، سوء استفاده یا خشونت، می­تواند نوجوانان را در برابر مشکلات سلامت روان آسیب پذیر کند. محافظت از نوجوانان در برابر ناملایمات، ارتقای یادگیری اجتماعی-عاطفی و بهزیستی روانشناختی، و اطمینان از دسترسی به مراقبت های بهداشت روانی برای سلامت و رفاه آنها در دوران نوجوانی و بزرگسالی حیاتی است.

در سطح جهانی، تخمین زده می­شود که از هر 7نفر (14%) 1 نفر 19-10 ساله شرایط سلامت روانی را تجربه می­کنند، با این حال این موارد تا حد زیادی ناشناخته و درمان نشده باقی می­مانند.

نوجوانان در معرض طرد اجتماعی، تبعیض، انگ (تاثیرگذار بر آمادگی برای کمک گرفتن)، مشکلات آموزشی، رفتارهای پرخطر، بیماری جسمی و نقض حقوق بشر هستند.

عوامل تعیین کننده سلامت روان

نوجوانی یک دوره حیاتی برای ایجاد عادات اجتماعی و عاطفی مهم برای بهزیستی ذهنی است. اینها شامل اتخاذ الگوهای خواب سالم است. ورزش منظم؛ توسعه مهارت های مقابله ای، حل مسئله و بین فردی؛ و یادگیری مدیریت احساسات محیط های محافظتی و حمایتی در خانواده، مدرسه و در جامعه بزرگتر مهم است.

عوامل متعددی بر سلامت روان تأثیر می گذارد. هر چه نوجوانان در معرض عوامل خطر بیشتری قرار گیرند، تأثیر بالقوه بیشتری بر سلامت روان آنها خواهد داشت. عواملی که می توانند در ایجاد استرس در دوران نوجوانی نقش داشته باشند عبارتند از قرار گرفتن در معرض ناملایمات، فشار برای همنوایی با همسالان و کشف هویت. نفوذ رسانه ها و هنجارهای جنسیتی می تواند تفاوت بین واقعیت زندگی نوجوانان و ادراکات یا آرزوهای آنها را برای آینده تشدید کند. از دیگر عوامل تعیین کننده مهم می توان به کیفیت زندگی خانگی و روابط آنها با همسالان اشاره کرد. خشونت (به ویژه خشونت جنسی و قلدری)، تربیت خشن والدین و مشکلات شدید و اجتماعی-اقتصادی از خطرات شناخته شده برای سلامت روان هستند.

مداخلات

مداخلات پیشگیرانه و ارتقای سلامت روان با هدف تقویت ظرفیت فرد برای تنظیم احساسات، تقویت جایگزین‌های رفتارهای پرخطر، ایجاد انعطاف‌پذیری برای مدیریت موقعیت‌های دشوار و ناملایمات، و ترویج محیط‌های اجتماعی و شبکه‌های اجتماعی حمایت‌کننده انجام می‌شود.

این برنامه‌ها نیازمند رویکردی چند سطحی با پلت‌فرم‌های ارائه متنوع ، برای مثال، رسانه‌های دیجیتال، محیط‌های بهداشتی یا مراقبت اجتماعی، مدارس یا جامعه و استراتژی‌های متنوع برای دسترسی به نوجوانان، به‌ویژه آسیب‌پذیرترین افراد هستند.

تشخیص زودهنگام و درمان

پرداختن به نیازهای نوجوانان با شرایط سلامت روان بسیار مهم است. بایداز نهادینه سازی و پزشکی بیش از حدپرهیز کرد و به رویکردهای غیردارویی و احترام به حقوق کودکان مطابق با کنوانسیون حقوق کودک سازمان ملل متحد و سایر اسناد حقوق بشراولویت دادکه کلید سلامت روان نوجوانان است.

دکتر مسعود کریمی عضو هیات علمی گروه ارتقا سلامت دانشکده بهداشت