پژوهش ها نشان می دهد مصرف سیگار و دخانیات باعث بروز پیامدهای مختلف جسمانی، روانی، اجتماعی، شغلی، تحصیلی در فرد می شود و بیماریهایی مثل سرطان ریه ، مرگ زودرس ناشی از بیماری قلبی عروقی، آسم ، باروی نامطلوب ، افسردگی و مشکلات روانی در افراد معتاد به دخانیات سیگار بیشترمی باشد.

عوامل مرتبط به گرایش مصرف سیگار دخانیات:

• پژوهشگران بر نقش هیجانات و توانایی تنظیم هیجان تأکید نموده اند.
• همچنین روابط اجتماعی و حمایت عاطفی از طرف خانواده و جامعه نیز بر گرایش به درگیر شدن در رفتارهای پر خطر از جمله مصرف سیگار، دخانیات نقش دارد.
• همچنین فشارهای دوران تحصیل و فرسودگی تحصیلی به عنوان یک معضل پیچیده و فراگیر در سرتاسر چشم انداز آموزشی، به چشم می خورد که گرایش به مصرف سیگار رادر بین  دانش آموزان و دانشجویان افزایش دهد.

راهکارهای پیشگیری مصرف سیگار و دخانیات

• توجه به نیازهای روحی، روانی و عاطفی جوانان از طرف خانواده، مدارس ودانشگاهها
• درک احساسات و عواطف جوانان و همدمی و همدردی با آنان
• شفقت ورزی بدون قضاوت با جوانان درگیر در زمان ارتباط و گفتگو با مشکلات جوانان
• ایجاد مهارت خود تنظیمی هیجانات در جوانان  در رویارویی با مشکلات به منظور افزایش تاب آوری همراه با عزت نفس و آرامش ذهنی و روحی آنان

بیشترین دورانی که جوانان دچار معضلات و چالش های ذهنی و روحی می شوند و نیاز به مداخلات آموزشی و ارتقاء سلامت دارد دوران بلوغ ، دوران کنکور و بدو ورود به دانشگاه در دو سه ترم اول می باشد بالاخص دانشجویان خوابگاهی

 اگر هنگامی که جوانان با مشکلات مختلف  زندگی روبرو شوند برای آنان، حمایت عاطفی  از طرف خانواده ، اساتید و همسالان فراهم شود شرایط برای تمایل به مصرف سیگار و دخانیات به حداقل امکان برسد .

ترک و توقف مصرف سیگار و دخانیات

• از ایجاد احساس شرم و گناه در جوانان خودداری کرده تا قادر باشند در یک محیط امن خانوادگی خودشان به مشکل پی ببرند و با کمک خانواده یا مشاور از این معضل فاصله بگیرند.
• از نگاه های متعصبانه و غضبناک به سیگاری شدن فرزندان ، ممانعت کنیم .
• با رویکردی عاقلانه و آگاهانه برای رهایی از اسارت سیگار ، آسیب شناسی کنیم.
• بدون سرزنش و قضاوت سراغ علت  برویم تا  قادر باشیم بندهای متصل به مصرف سیگار را از ذهن و فکر جوانان جدا کرده و با همیاری خودشان ریشه کنی را انجام دهیم.

دکتر طیبه رخشانی، پزشک متخصص آموزش بهداشت و ارتقای سلامت ، دانشیار گروه بهداشت عمومی دانشگاه علوم پزشکی شیراز